Wiele przyczyn może prowadzić do bólu kolana.

Możemy je podzielić na urazy, czyli pojedyncze zdarzenia, które spowodowały uszkodzenie kolana, oraz przeciążenia, kiedy ból kolana wynika z nadmiernego obciążenia bez wyraźnego urazu.

1. Ból rzepki to najczęściej występujący rodzaj bólu kolana z przeciążenia. Ból zlokalizowany jest wówczas z przodu kolana lub głębiej w kolanie, za rzepką. Nasila się przy kucaniu, bieganiu, długotrwałym siedzeniu lub podczas wchodzenia i schodzenia po schodach. Zwykle narasta w czasie i nie jest poprzedzony jednym urazem. Zasadniczo, ból rzepki nie powoduje obrzęku kolana.
2. Zapalenie kaletki maziowej, to stan do jakiego dochodzi, gdy wypełnione płynem torebki wokół kolana (zwane kaletkami maziowymi) ulegają podrażnieniu lub obrzękowi. Może on być skutkiem nadmiernego obciążenia danej okolicy, np. u osób wykonujących pracę w pozycji klęczącej (np. układanie podłóg).
3. Zapalenie więzadła rzepki, czyli kolano skoczka. Jest to choroba, która powoduje ból z przodu kolana podczas biegania, skakania, wchodzenia po schodach, kucania lub jakiegokolwiek innego ruchu wymagającego szybkiego wyprostowania kolana.
4. Choroba zwyrodnieniowa stawów. Jest spowodowana zwyrodnieniem (lub zużyciem) chrząstki stawowej – ochronnej, absorbującej wstrząsy tkanki pokrywającej powierzchnie kostne w obrębie stawu. Choroba zwyrodnieniowa stawów jest najczęstszą formą zapalenia stawów i najczęstszą przyczyną bólu stawów u osób po 50. roku życia. Zwykle choroba zwyrodnieniowa stawów powoduje poranny ból i łagodną sztywność, która zmniejsza się wraz z rozpoczęciem ruchu w stawie, ale następnie znów nawraca wraz ze wzrostem aktywności.

1. Przeciążenie mięśni (naciągnięcie). Mięśnie czworogłowe (umieszczone z przodu uda) i mięśnie dwugłowe uda (na tyłach uda) odpowiadają za zginanie i prostowanie nogi w kolanie, i są podatne na przeciążenie (naciągnięcie mięśni). Zazwyczaj występuje podczas aktywności sportowej wymagającej gwałtownego przyspieszenia i spowolnienia tempa (np. koszykówka, piłka nożna), rzadziej podczas joggingu, pływania. Zwykle leczenie obejmuje początkową przerwę i zimne okłady. W przypadku silnego bólu można przyjmować dostępne bez recepty leki przeciwbólowe (np. ibuprofen). Jeśli ból jest tak silny, że uniemożliwia chodzenie, zginanie lub prostowanie nogi w kolanie, a obrzęk stawu kolanowego lub ból utrzymuje się dłużej niż dwa tygodnie, należy skonsultować się z lekarzem.
2. Połamania łąkotek. Są one dość powszechne. Głównym objawem uszkodzenia łąkotki to ból, który może występować po wewnętrznej lub zewnętrznej stronie kolana, a także pod kolanem, pod rzepką, głęboko w środku kolana. Mogą towarzyszyć mu obrzęk kolana i trudności z poruszaniem – zginaniem i prostowaniem nogi w kolanie.
3. Uszkodzenia więzadeł kolana. Urazy więzadeł bocznych i krzyżowych tylnych zazwyczaj wynikają z uderzenia w kolano przez przedmiot lub innego zawodnika podczas uprawiania sportu. Uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego występują najczęściej bez bezpośredniego uderzenia – podczas pozornie niewinnych ruchów, takich jak obrót czy lądowanie z wysokości. Typowymi objawami urazów więzadeł kolana są: obrzęk stawu, ból oraz uczucie niestabilności kolana podczas wykonywania określonych ruchów.

Ból stawu kolanowego może być wynikiem zapalenia stawu, co objawia się zaczerwienieniem i nadmierne ciepłem skóry w okolicy stawu, obrzękiem oraz ograniczeniem ruchomości. Zapalenie stawu kolanowego może być związane z reaktywnym zapaleniem stawów, infekcyjnym zapaleniem stawów, a także być objawem boreliozy.

Ból kolan może być również spowodowany innymi chorobami, które dotyczą nie tylko kolan. Do nich należą choroby reumatyczne, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów i zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Ból kolan nie jest wtedy jedynym objawem, ale towarzyszy bólowi innych stawów, mogą wystąpić objawy ogólne, takie jak stan podgorączkowy, utrata masy ciała, uczucie zmęczenia.

W przypadku wystąpienia bólu kolana po urazie, zaleca się stosowanie zimnych okładów w celu zmniejszenia bólu i obrzęku. Należy unikać ruchów, które mogą nasilać ból oraz oszczędzać kolano. W przypadku dokuczliwego bólu można również sięgnąć po lek przeciwbólowy bez recepty.

Należy skonsultować się z lekarzem, jeśli występują poważne objawy takie jak niemożność stania na nodze, blokowanie się lub zginanie kolana podczas przenoszenia ciężaru ciała, znaczny obrzęk, gorączka towarzysząca bólowi, bądź brak poprawy po kilku dniach samodzielnego leczenia w domu.

Leczenie bólu kolana zależy od pierwotnego powodu dolegliwości.

W wielu sytuacjach wystarczające jest leczenie niemedyczne obejmujące unikanie określonych form aktywności fizycznej (szczególnie tych, które niosą ryzyko kucania, przysiadania czy skręcania nogi w kolanie) oraz wykonywanie odpowiednich ćwiczeń wzmacniających i rozciągających mięśnie – zaleconych przez fizjoterapeutę – oraz inne formy fizjoterapii.

W niektórych przypadkach może być konieczne stosowanie ortezy lub wkładek do obuwia, redukcja masy ciała (jeżeli jest zbyt duża), a także przyjmowanie leków, na przykład w formie zastrzyków do stawu kolanowego. W bardziej zaawansowanych przypadkach możliwe jest konieczne podjęcie interwencji chirurgicznej.