Zespół cieśni nadgarstka jest związany z uciskiem na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka. Choroba ta wynika z ucisku mechanicznego na nerw.

Zespół cieśni nadgarstka może być spowodowany różnymi chorobami i stanami, takimi jak choroby reumatyczne, choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego, choroby zakaźne, choroby zawodowe i urazy oraz inne choroby i stany.

Nawyki, które mogą prowadzić do zespołu cieśni nadgarstka, to powtarzające się ruchy palców i nadgarstka, np. przy drobnych pracach ręcznych, pisaniu na klawiaturze, operowaniu myszką komputerową, jeździe na rowerze, grze na instrumentach itp.

Zespół cieśni nadgarstka jest dość powszechny, występuje u około jednej piątej populacji. Może występować u osób w każdym wieku, ale najczęściej po 50. roku życia. Dotyka około 3–6% społeczeństwa. Objawy choroby mogą pojawić się w jednej ręce (zazwyczaj w dominującej, czyli prawej u osób praworęcznych, lewej u leworęcznych) lub obu. Kobiety są bardziej podatne na rozwinięcie tej dolegliwości niż mężczyźni.

Objawy zespołu cieśni nadgarstka to zazwyczaj nieprzyjemne uczucia w okolicy kciuka, palca wskazującego oraz połowy palca serdecznego, takie jak mrowienie, drętwienie i dyskomfort. Często występuje również osłabienie mięśni, czasami z ich zanikiem. Choroba nie dotyczy palca małego.

Pacjenci mają trudności z precyzyjnymi ruchami w chorym ręce i odczuwają jej osłabienie. Mogą mieć problemy z utrzymaniem przedmiotów w dłoni, zaciskaniem dłoni w pięść, pracą na komputerze, pisaniem i wykonywaniem prac domowych. Objawy nasilają się w nocy, zwłaszcza w pozycji z uniesioną ręką. Mrowienie i drętwienie często prowadzą do budzenia się pacjenta w nocy i strząsania dłoni, co przynosi ulgę. Powtarzające się ruchy zginania nadgarstka lub uniesienia ręki, takie jak trzymanie telefonu czy prowadzenie samochodu, mogą pogłębić objawy.

Początkowo objawy mogą być obecne sporadycznie, ale z czasem stają się coraz częstsze i u niektórych osób występują już stale.

Niektórzy pacjenci doświadczają chwilowej poprawy po strząśnięciu lub potrząśnięciu nadgarstkiem, a także po polewaniu rąk ciepłą wodą.

Jeśli zauważysz objawy cieśni nadgarstka u siebie, powinieneś udać się do lekarza. Czasami po intensywnym obciążeniu ręki powtarzalnymi ruchami mogą pojawić się przejściowe symptomy zespołu cieśni nadgarstka – zazwyczaj nie wymagają one diagnozy ani leczenia.

Lekarz zapytuje o szczegóły, naturę dolegliwości, czas trwania oraz ich nasilenie. Ważne jest również podanie informacji o ewentualnych chorobach przewlekłych, stosowanych lekach i urazach. Podczas badania lekarz zwróci uwagę na ewentualne osłabienie mięśni w dłoniach i przeprowadzi testy związane z nerwami oraz ruchem nadgarstka.

Zazwyczaj objawy oraz wyniki badania fizykalnego są charakterystyczne i pozwalają na postawienie diagnozy. Wsparciem może być wykonanie dodatkowych badań, takich jak przewodnictwo nerwowe, elektromiografia, a czasami także badania USG lub rezonans magnetyczny.

Metoda terapii jest dostosowywana do stopnia zaawansowania i trwania choroby. U pacjentów z łagodnymi i umiarkowanymi objawami zaleca się terapię zachowawczą, która prowadzi do poprawy w ciągu 2-6 tygodni, osiągając najlepsze rezultaty po około 3 miesiącach. Terapia ta obejmuje stosowanie ortezy na nadgarstek, wstrzyknięcia kortykosteroidów, fizjoterapię, ultradźwięki lecznicze oraz jogę.

W przypadku braku poprawy stosuje się leczenie operacyjne, mające na celu usunięcie przyczyny problemu, czyli ucisku na środkowy nerw. Zabieg taki przynosi trwałe i skuteczne rezultaty w 70-90% przypadków.

W niektórych przypadkach, zwłaszcza u osób z chorobami przewlekłymi, zespół cieśni może powracać pomimo leczenia.

Po przeprowadzeniu operacji często wymagana jest rehabilitacja, która umożliwia powrót do pełni sprawności. W niektórych przypadkach konieczna jest także zmiana zawodu i unikanie obciążających nadgarstek czynności.

Pojawienie się zespołu cieśni nadgarstka jest często spowodowane nieprawidłową budową nadgarstka, pracą w niewygodnej pozycji lub działaniem wibrujących narzędzi, a także niewielkim urazem tej okolicy.

Osoby podatne na ten problem powinny regularnie wykonywać ćwiczenia rozciągające, zachowywać prawidłową postawę podczas pracy. Wystąpienie zespołu cieśni nadgarstka może być także związane z chorobami takimi jak cukrzyca, niedoczynność tarczycy oraz niektóre nowotwory krwi.