Chrapanie to dźwięk produkowany przez wibracje tkanek miękkich górnych dróg oddechowych podczas snu. Zazwyczaj występuje podczas wdechu, ale może również pojawiać się podczas wydechu. Zwyczajowe chrapanie jest popularne, dotyczy około 44% mężczyzn i około 28% kobiet w wieku od 30 do 60 lat w populacji ogólnej. Okazjonalne chrapanie, na przykład związane z przeziębieniem, jest powszechne.

Chrapanie może być związane z obturacyjnym bezdechem sennym (OBS) lub z sytuacjami, w których zachodzi zwężenie dróg oddechowych, takimi jak otyłość, niedrożność nosa, anomalie czaszkowo-twarzowe, niedoczynność tarczycy, akromegalia i przerost migdałka gardłowego.

Badania sugerują, że chrapanie może być powiązane z nadciśnieniem krwi i chorobami serca. Nie jest jasne, czy są to skutki samego chrapania czy bezdechu sennego, który często towarzyszy chrapaniu i wiadomo, że ma negatywne skutki zdrowotne. Chrapanie może być związane z miażdżycą tętnic szyjnych, nadciśnieniem krwi i chorobą niedokrwienną serca.

Chrapanie może zakłócać sen partnera/osoby z którą śpi chrapiący pacjent, prowadząc do zmęczenia, senności w ciągu dnia oraz problemów w relacji.

Najpierw specjalista przeprowadzi dokładne wywiady dotyczące chrapania – jak często pacjent się przebudza w nocy, czy towarzyszą temu inne objawy, takie jak problemy z oddychaniem. Ważne jest także zebranie informacji od osoby, która śpi z pacjentem. Lekarz zapyta również o inne symptomy, takie jak przyrost masy ciała, alergie, problemy z zatokami, przebyte operacje, pozycję snu, nawyki związane ze snem, przyjmowane leki oraz ewentualne używki.

Następnie przeprowadzi badanie laryngologiczne. W razie potrzeby skieruje pacjenta na dodatkowe badania obrazowe lub laboratoryjne.

Leczenie chrapania jest uzależnione od podstawowej przyczyny tej dolegliwości. Jeśli chrapanie jest efektem obturacyjnego zespołu sennego, konieczne jest leczenie tej choroby. Natomiast jeśli pacjent cierpiący na chrapanie nie ma obturacyjnego bezdechu sennego, to terapia będzie zależała głównie od tego, czy samo chrapanie jest problematyczne dla pacjenta.

Jeśli tak jest, lekarz może zalecić podejście konserwatywne, polegające na wprowadzeniu zmian w trybie życia, które mogą pomóc zmniejszyć lub całkowicie wyeliminować problem chrapania. Do takich zmian należą między innymi:

• Kontrola masy ciała poprzez odpowiednią dietę i regularną aktywność fizyczną dla osób z nadwagą lub otyłością
• Zaprzestanie spożywania alkoholu oraz palenia tytoniu – zaleca się unikanie alkoholu przed snem, co może pomóc w zmniejszeniu chrapania
• Spanie w pozycji bocznej – istnieje wiele metod, które pomagają osobom zmniejszyć chęć spania na plecach, m.in. specjalne poduszki czy piłka tenisowa umieszczona w tyle koszulki nocnej. To proste rozwiązanie może pomóc pacjentowi utrzymać pozycję boczną podczas snu, eliminując tym samym chrapanie.

Jeśli chrapanie wynika z zaburzeń drożności nosa, lekarz może zalecić:

• Leki zmniejszające obrzęk błony śluzowej nosa – jeśli chrapanie jest rezultatem zapalenia zatok lub błony śluzowej nosa, stosowanie środków zmniejszających obrzęk nosa przed snem może pomóc złagodzić objawy. Należy jednak pamiętać, że leki te powinny być stosowane krótkotrwale, ponieważ długotrwałe używanie może spowodować nawrót obrzęku błony śluzowej nosa i nieżytu nosa.
• Rozszerzacze nosa – dla pacjentów, u których inne metody terapeutyczne okazały się nieskuteczne, lekarz może zalecić korzystanie z rozszerzaczy nosa, które mają poprawić drożność nosa.
• Zabieg operacyjny – w niektórych przypadkach konieczne może być chirurgiczne leczenie zaburzeń drożności nosa, np. operacja przegrody nosowej.

Inne metody terapii chrapania obejmują:

• Aparaty ortodontyczne stosowane w jamie ustnej, które mogą pomóc poprzez zmianę pozycji żuchwy, podniebienia miękkiego czy języka
• Terapia ciśnieniowa w drogach oddechowych (CPAP) – stosowana głównie u osób z obturacyjnym bezdechem sennym, jednakże może okazać się korzystna również w przypadku chrapania. CPAP to urządzenie, które podczas snu zapewnia stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych, zapobiegając ich zwężeniu i eliminując chrapanie
• Operacje podniebienia
• Ćwiczenia mięśni górnych dróg oddechowych – terapia miofunkcjonalna wpływa na poprawę pracy mięśni twarzy, co może przyczynić się do poprawy drożności dróg oddechowych i zmniejszenia chrapania.

Nie zaleca się stosowania nawilżających preparatów do dróg oddechowych jako leczenia chrapania, ponieważ ich skuteczność w tym przypadku nie jest potwierdzona.

Wyjątkowo istotne jest zidentyfikowanie przyczyny chrapania, aby ewentualnie zaplanować odpowiednie leczenie, szczególnie jeśli związane jest to z obturacyjnym bezdechem sennym, który może prowadzić do powikłań i wymaga specjalnej opieki.