Zespół cieśni nadgarstka jest związany z uciskiem na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka. Choroba ta może być spowodowana różnymi chorobami i stanami, takimi jak choroby reumatyczne, choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego, choroby zakaźne, choroby zawodowe i urazy oraz inne choroby i stany. Nawyki, które mogą przyczynić się do wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka, to powtarzające się jednakowe ruchy palców i nadgarstka, które występują podczas różnych czynności, takich jak prace ręczne, pisanie na klawiaturze czy gra na instrumentach. Zespół ten może częściej występować u osób pracujących w określonych zawodach, takich jak sekretarki, muzycy czy rzeźnicy. Uraz lub obrzęk struktur w kanale nadgarstka również może powodować ucisk na nerw.

Zespół cieśni nadgarstka jest dość powszechny i występuje u około 50 na 1000 osób. Może pojawić się u osób w każdym wieku, ale zazwyczaj występuje po 50. roku życia. Dotyka od 3 do 6% społeczeństwa. Objawy choroby mogą występować w jednej ręce (najczęściej w dominującej, czyli prawej u osób praworęcznych, lewej u leworęcznych) lub w obu. Kobiety częściej chorują niż mężczyźni.

Objawy zespołu cieśni nadgarstka obejmują najczęściej nieprzyjemne doznania w okolicy kciuka, palca wskazującego oraz połowy palca serdecznego, takie jak mrowienie, drętwienie i dyskomfort. Często towarzyszy im osłabienie mięśni, czasem z ich zanikiem. Choroba ta nie dotyczy palca małego.

Pacjenci mają trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów chorą ręką, czują ją osłabioną. Może dochodzić do sytuacji, że trzymane przedmioty wypadają im z rąk, nie potrafią zacisnąć dłoni w pięść. Problemy występują również podczas pracy na komputerze, pisania czy wykonywania codziennych czynności domowych. Objawy nasilają się zwłaszcza w nocy, gdy ręka jest uniesiona do góry. Nieprzyjemne mrowienie i drętwienie często powodują, że pacjent budzi się w nocy i strzepuje dłoń, co przynosi ulgę. Czynnikiem zaostrzającym objawy są powtarzające się ruchy zginania nadgarstka lub unoszenia ręki, np. trzymanie telefonu, prowadzenie samochodu.

Na początku objawy mogą występować sporadycznie, ale z czasem stają się coraz częstsze, a u niektórych osób są obecne cały czas.

Niektórzy pacjenci odczuwają chwilową poprawę po strzepięciu lub potrząśnięciu nadgarstkiem, a także po polewaniu rąk ciepłą wodą.

Jeśli zauważysz u siebie symptomy cieśni nadgarstka, powinieneś skonsultować się z lekarzem. Czasami po intensywnym obciążeniu ręki powtarzalnymi ruchami mogą pojawić się przejściowe objawy zespołu cieśni nadgarstka – zazwyczaj nie wymagają one diagnostyki ani leczenia.

Lekarz przepyta Cię o dokładne okoliczności, naturę objawów, czas trwania oraz nasilenie w czasie. Ważne jest, abyś poinformował lekarza o swoich przewlekłych chorobach, zażywanych lekach oraz o ewentualnych urazach. Podczas badania lekarz zwróci uwagę na ewentualny zanik mięśni w dłoniach i przeprowadzi testy związane z opukiwaniem nerwów i zginaniem nadgarstka.

Z reguły objawy, ich rozwój oraz wyniki badania fizykalnego są charakterystyczne i pozwalają na postawienie diagnozy. W niektórych przypadkach pomocne może być wykonanie dodatkowych badań - przewodnictwa nerwowego, elektromiografii, a czasem także USG lub rezonansu magnetycznego.

Metoda terapii jest dostosowywana w zależności od czasu trwania i zaawansowania schorzenia. U pacjentów z łagodnymi i umiarkowanymi objawami zaleca się terapię zachowawczą, która w okresie 2–6 tygodni prowadzi do poprawy, a po około 3 miesiącach obserwuje się najlepsze rezultaty. Terapia zachowawcza obejmuje stosowanie stabilizatorów nadgarstka, iniekcje kortykosteroidów (czasem także kortykosteroidy doustnie), fizjoterapię, terapię ultradźwiękową oraz praktykowanie jogi.

W przypadku braku poprawy stosuje się terapię operacyjną, która eliminuje przyczynę zmian, czyli ucisk na nerw środkowy. Tego rodzaju leczenie przynosi trwałe i korzystne wyniki w 70–90% przypadków.

Zdarza się, że u niektórych osób, zwłaszcza gdy zespół cieśni jest powiązany z chorobą przewlekłą, może powracać.

Po przeprowadzeniu operacji często konieczna jest rehabilitacja, umożliwiająca powrót do pełnej sprawności. W niektórych przypadkach konieczna jest zmiana stanowiska pracy i unikanie czynności obciążających nadgarstek.

Przyczyny wystąpienia zespołu cieśni nadgarstka mogą być związane z anatomicznymi zróżnicowaniami nadgarstka, pracą w nieergonomicznej pozycji lub z użyciem drgających narzędzi, a także z niewielkimi urazami. Osoby narażone na ryzyko powstania tego schorzenia powinny regularnie wykonywać ćwiczenia rozciągające i dbać o właściwą postawę w trakcie wykonywania obowiązków. Dodatkowo, do zachorowania na zespół cieśni nadgarstka predysponowane są osoby cierpiące na cukrzycę, niedoczynność tarczycy oraz inne schorzenia, takie jak nowotwory krwi.