Zespół cieśni nadgarstka to zespół objawów spowodowany uciskiem na nerw pośrodkowy w kanale nadgarstka. Choroba ta jest związana z neuropatią uciskową, gdzie ucisk mechaniczny powoduje szkodliwe zmiany w nerwie.

Zespół cieśni nadgarstka może być spowodowany przez różne choroby i stany, takie jak choroby reumatyczne, choroby gruczołów wydzielania wewnętrznego, choroby zakaźne, choroby zawodowe i urazy oraz inne choroby i stany.

Nawyki, które mogą spowodować zespół cieśni nadgarstka to powtarzające się jednostajne ruchy palców i nadgarstka, jak również niektóre zawody, które niosą ze sobą ryzyko wystąpienia tego zespołu.

Zespół cieśni nadgarstka jest dość powszechnym schorzeniem, występującym u około 50 na 1000 osób. Może on wystąpić u ludzi w dowolnym wieku, ale najczęściej dotyka osób powyżej 50 roku życia. Szacuje się, że dotyka 3-6% społeczeństwa. Objawy tej choroby mogą pojawić się w jednej ręce (zwykle tej dominującej - prawej u osób praworęcznych, lewej u osób leworęcznych) lub w obu rękach. Ponadto, kobiety chorują na to schorzenie częściej niż mężczyźni.

Typowymi symptomami zespołu cieśni nadgarstka są często nieprzyjemne dolegliwości w okolicach kciuka, palca wskazującego oraz połowy palca serdecznego. Objawiają się one mrowieniem, drętwieniem oraz dyskomfortem. Często towarzyszy im osłabienie mięśni, czasami prowadzące do ich zaniku. Należy zaznaczyć, że choroba ta nie objawia się w palcu małym.

Pacjenci często napotykają trudności w precyzyjnych ruchach z chorym nadgarstkiem, odczuwając przy tym osłabienie. Czasem przedmioty wypadają im z rąk, nie są w stanie zacisnąć dłoni w pięść. Mają problemy z wykonywaniem czynności na komputerze, pisaniem oraz pracami domowymi. Objawy zwykle nasilają się w nocy, szczególnie gdy ręka jest uniesiona do góry. Nieprzyjemne mrowienie i drętwienie często prowadzą do tego, że pacjent budzi się w nocy i strzępi dłoń, co przynosi ulgę. Czynności, które nasilają objawy, to takie, które wymagają powtarzających się ruchów zginania nadgarstka lub uniesienia ręki, na przykład trzymanie telefonu czy prowadzenie samochodu.

Na początku objawy mogą występować jedynie okazjonalnie, lecz z biegiem czasu stają się coraz częstsze, a u niektórych osób występują permanentnie.

Niektórzy pacjenci odczuwają chwilową ulgę w przypadku strzępienia lub potrząsania nadgarstkiem, a także po polewaniu rąk ciepłą wodą.

Jeśli zauważysz u siebie symptomy cieśni nadgarstka, koniecznie skonsultuj się z lekarzem. Czasem po intensywnym użytkowaniu ręki w powtarzalnych ruchach mogą pojawić się przejściowe objawy zespołu cieśni nadgarstka, które zazwyczaj nie wymagają diagnozy ani specjalnego leczenia.

Lekarz pyta o szczegóły, rodzaj dolegliwości, czas trwania i nasilenie objawów. Ważne jest poinformowanie lekarza o przewlekłych chorobach, przyjmowanych lekach i ewentualnych urazach. Podczas badania zwróci uwagę na ewentualny zanik mięśni w dłoniach i przeprowadzi testy z opukiwaniem nerwu i zginaniem nadgarstka.

Najczęściej objawy, ich przebieg oraz wyniki badania fizykalnego są charakterystyczne i pozwalają na postawienie diagnozy. Możliwe jest również wykonanie dodatkowych badań - przewodzenia nerwowego, elektromiografii, a czasem także USG lub rezonansu magnetycznego.

Metoda terapii jest dostosowywana do długości i zaawansowania choroby. Pacjenci z łagodnymi i umiarkowanymi objawami są zaleceni do podjęcia terapii konserwatywnej, która prowadzi do poprawy w ciągu 2–6 tygodni, osiągając najlepsze wyniki po około 3 miesiącach. Terapia konserwatywna obejmuje stosowanie ortezy na nadgarstek, wstrzyknięcia glikokortykosteroidów (czasami także doustnie), fizjoterapię, ultradźwięki terapeutyczne i praktykę jogi.

W przypadku braku poprawy przeprowadza się leczenie chirurgiczne, które eliminuje przyczynę problemu, czyli ucisk na nerw pośrodkowy. Ta forma terapii przynosi trwałe i pozytywne rezultaty w 70–90% przypadków.

Niektórzy pacjenci mogą doświadczać nawrotów zespołu cieśni, zwłaszcza jeśli jest on związany z chorobą przewlekłą.

Po operacji często wymagana jest rehabilitacja, która umożliwia powrót do pełni zdrowia. Czasem konieczne jest również dostosowanie obowiązków zawodowych i unikanie zadań obciążających nadgarstek.

Pojawienie się zespołu cieśni nadgarstka często wynika z nieprawidłowej budowy nadgarstka, pracy w niewłaściwej pozycji lub z użyciem drgających narzędzi, a także z drobnych urazów. Osoby narażone na ten problem powinny regularnie wykonywać ćwiczenia rozciągające i dbać o postawę podczas pracy.

Dodatkowo, choroby takie jak cukrzyca, niedoczynność tarczycy i nowotwory krwi mogą sprzyjać wystąpieniu zespołu cieśni nadgarstka.