Podejrzenie zespołu Cushinga będącego zespołem objawów wynikających z nadmiaru kortyzolu we krwi. Do tych objawów należą:- Zmiana budowy ciała – nadmiar kortyzolu skutkuje odkładaniem się tkanki tłuszczowej w okolicy twarzy („księżyc w pełni”), okolicy nadobojczykowej, szyi („bawoli kark”) oraz tułowia, przy jednoczesnym zaniku tkanki mięśniowej kończyn – stąd osłabienie i zła tolerancja wysiłku fizycznego. Skóra staje się cienka i podatna na urazy, w okolicy brzucha, ud, pośladków, piersi pojawiają się czerwone rozstępy, na twarzy pojawia się trądzik.- Nadciśnienie tętnicze – kortyzol nasila obkurczające naczynia krwionośne działanie adrenaliny, co przekłada się na wzrost ciśnienia tętniczego krwi. Często objawia się bólem i zawrotami głowy.- Zaburzenia nastroju, depresja oraz bezsenność- Zaburzenia miesiączkowania u kobiet oraz osłabienie libido u mężczyzn- Zwiększone pragnienie i oddawanie dużych ilości moczu – wynik zwiększonego stężenia glukozy we krwi- Niepoddające się leczeniu zakażenia – efekt obniżenia odporności organizmuObjawy zmniejszonego stężenia kortyzolu i innych hormonów nadnerczowych:- Stałe osłabienie z tendencją do omdleń – wynik odwodnienia lub zmniejszonego stężenia glukozy we krwi- Łatwa męczliwość, niechęć do wysiłku fizycznego- Słaba tolerancja sytuacji stresowych- Chęć spożywania słonych pokarmów- Luźne stolce- Niskie ciśnienie tętnicze krwi

Do oznaczenia stężenia kortyzolu wystarcza pobranie niewielkiej ilości krwi, dlatego nie ma przeciwwskazań do wykonania tego badania.

Przyczyny zwiększonego stężenia kortyzolu we krwi:- Spowodowane nadmiernym wydzielaniem hormonu adrenokortykotropowego (ACTH) – najczęstsza przyczyna: - Gruczolak przysadki wydzielający ACTH (90% wszystkich przypadków) - Rak płuc, rak tarczycy, guz nadnerczy wydzielające ACTH (10% wszystkich przypadków)- Guz nadnerczy wydzielający kortyzol (rzadko)- Długie i intensywne leczenie glikokortykosteroidami, również daje objawy zespołu Cushinga- Niewielkie zwiększenie stężenia kortyzolu we krwi nie musi koniecznie być spowodowane chorobą organiczną. Może do niego dochodzić w wyniku przewlekłego stresu lub nagłej sytuacji stresowej, depresji, anoreksji, deprywacji snu czy też po ciężkim wysiłku fizycznym.

Przyczyny zmniejszonego stężenia kortyzolu we krwi:- Pierwotna niedoczynność kory nadnerczy (choroba Addisona) – może być spowodowana reakcją autoimmunologiczną (najczęstsza przyczyna – 70–90%), gruźlicą lub innymi zakażeniami lub wrodzonym niedoborem enzymów odpowiedzialnych za syntezę hormonów nadnerczowych (wrodzony przerost nadnerczy).