Do składników odżywczych wpływających korzystnie na poziom cholesterolu LDL zalicza się jednonienasycone kwasy tłuszczowe oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza z rodziny omega-6 (n-6). Ograniczenie produktów bogatych w cholesterol pokarmowy i zwiększenie spożycia rozpuszczalnych frakcji błonnika pokarmowego jest istotne dla zdrowia.

Jednonienasycone kwasy tłuszczowe oraz wielonienasycone kwasy z rodziny omega-6 (n-6) są polecane dla obniżenia poziomu cholesterolu LDL oraz podniesienia frakcji ochronnej cholesterolu HDL. Nienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 (n-3) nie zmniejszają poziomu cholesterolu LDL, ale przyczyniają się do zmniejszenia ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Rozpuszczalna frakcja błonnika pokarmowego, taka jak pektyny, gumy, śluzy roślinne oraz beta-glukan, pomaga obniżyć poziom cholesterolu.

Sterole i stanole roślinne, będące naturalnymi składnikami żywności, mogą również przyczynić się do obniżenia cholesterolu LDL. Nie ma jednak dowodów na skuteczność ziół w leczeniu podwyższonego cholesterolu. Konsumowanie wywarów ziołowych nie może zastąpić odpowiedniej terapii farmakologicznej i diety. W przypadku stosowania preparatów ziołowych zaleca się konsultację z lekarzem, aby uniknąć interakcji z innymi lekami.

Odpowiedni sposób żywienia, obok farmakoterapii, stanowi ważny element leczenia podwyższonego stężenia cholesterolu. Zalecenia dietetyczne są zbliżone do zasad żywienia osób zdrowych, aczkolwiek należy zwrócić uwagę na ilość, a przede wszystkim jakość spożywanych tłuszczów.

Należy unikać produktów zawierających nasycone kwasy tłuszczowe. Do nasyconych kwasów tłuszczowych zalicza się:- kwas laurynowy- kwas mirystynowy- kwas palmitynowy- kwas stearynowy.

Są one głównie obecne w produktach pochodzenia zwierzęcego, choć istnieją wyjątki, takie jak olej kokosowy i olej palmowy pochodzenia roślinnego. Warto zauważyć, że nie wszystkie nasycone kwasy tłuszczowe mają takie samo niekorzystne działanie na organizm. Wszystkie oprócz kwasu stearynowego zwiększają stężenie cholesterolu LDL. Kwas laurynowy wykazuje największe działanie podnoszące stężenie cholesterolu LDL, jednak jednocześnie zwiększa stężenie korzystnego cholesterolu HDL. W rezultacie wskaźnik aterogenności (stosunek LDL do HDL) pozostaje na stabilnym poziomie, co jest pozytywnym zjawiskiem. Najbardziej szkodliwe dla tego wskaźnika są kwas mirystynowy i palmitynowy. Mimo że nasycone kwasy tłuszczowe mają różne działanie, to w produktach pochodzenia zwierzęcego występuje ich mieszanka.

Osoby z podwyższonym stężeniem cholesterolu powinny unikać spożywania:- tłustego mięsa- wędlin, takich jak pasztet, parówki, salami, kiełbasy wiejskie, baleron i boczek.

Wybierając produkty nabiałowe, warto sięgać po te o niskiej zawartości tłuszczu lub odtłuszczone.

Tłuszcze trans wpływają negatywnie na stężenie cholesterolu. Izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych znacząco podnoszą poziom cholesterolu LDL i jednocześnie obniżają poziom ochronnego cholesterolu HDL. Te izomery występują w tłuszczach pochodzenia roślinnego poddanych procesowi utwardzania. Produkty zawierające izomery trans, takie jak tłuszcze cukiernicze, frytury, margaryny twarde, gotowe wyroby cukiernicze, fast food, zupy i sosy instant, powinny być eliminowane z diety osób z podwyższonym stężeniem cholesterolu.

Cholesterol pokarmowy także zwiększa stężenie cholesterolu LDL. Głównym źródłem cholesterolu pokarmowego są żółtka jaj, podroby (wątroba, nerki, serca, mózg) oraz wędliny podrobowe (pasztetowa, salceson, kaszanka). Zaleca się spożywanie 2–3 sztuk jaj tygodniowo.

U osób z wysokim poziomem cholesterolu, ważne jest spożywanie warzyw, owoców, pełnoziarnistych produktów zbożowych, nasion roślin strączkowych, chudego mięsa i ryb.

Pierwsze śniadanie

• Płatki owsiane (30 g) z siemieniem lnianym (1 łyżeczka) na tłustym mleku (250 ml), posypane żurawinami (1 łyżeczka)
• Kanapka: chleb (40 g) z margaryną ze sterolami (1 łyżeczka), pieczona polędwiczka wieprzowa (20 g) z ogórkiem i natką pietruszki
• Herbata

Drugie śniadanie

• Chleb (40 g) z margaryną ze sterolami (1 łyżeczka), serek homogenizowany (30 g) z truskawkami
• Kefir (150 ml)
• Woda mineralna

Obiad

• Barszcz czerwony z fasolą, z warzywami i burakami, z zabielanką (3 łyżki)
• Zapiekanka: kurczak, czosnek, pomidor, papryka, ziemniaki, margaryna (2 łyżeczki)
• Surówka: sałata, jogurt, ocet winny, oliwa
• Woda mineralna

Podwieczorek

• Galaretka: sok pomarańczowy (200 ml) z mandarynką, jogurt (3 łyżki) z miętą
• Woda mineralna

Kolacja

• Chleb graham z margaryną (1 łyżeczka)
• Sałatka: serek sojowy tofu, kapusta, cytryna, rodzynki, orzechy, olej rzepakowy
• Herbata z aronii

Pierwsze śniadanie

• Chleb wieloziarnisty z margaryną (2 × 5 g)
• Sałatka: szynka, cykoria, grejpfrut, ocet, olej
• Kakao na tłustym mleku
• Herbata

Drugie śniadanie

• Płatki jęczmienne z amarantusem, z jogurtem
• Woda mineralna

Obiad

• Zupa krem z pieczarek, z mlekiem, koprem
• Pieczeń wołowa z żurawinami, z kaszą
• Surówka: marchew z groszkiem
• Woda mineralna z cytryną

Podwieczorek

• Koktajl: maliny, siemię lniane, mleko, mięta
• Woda mineralna

Kolacja

• Chleb wieloziarnisty z margaryną
• Pasta: serek granulowany light, dorsz, cebula, pomidor, olej, cytryna
• Jabłko
• Herbata z owoców leśnych

Pierwsze śniadanie

• Ciasto domowe z płatkami owsianymi, na margarynie
• Chleb orkiszowy z margaryną, wędlina sojowa, rzodkiewka, pomidor
• Kawa zbożowa na tłustym mleku
• Śliwki
• Herbata z aronii

Drugie śniadanie

• Kanapka: chleb orkiszowy z margaryną, ser biały, szczypiorek
• Mleko zsiadłe
• Sok pomidorowy

Obiad

• Zupa koperkowa z makaronem, z warzywami
• Łosoś gotowany na parze z warzywami, sosem jogurtowym, ziemniaki
• Surówka: sałata rzymska, oliwa
• Kompot z czarnych porzeczek

Podwieczorek

• Sałatka owocowa z jogurtem i orzechami: brzoskwinia, winogrona, pomarańcza, orzechy, jogurt
• Woda mineralna

Kolacja

• Kluski leniwe z jogurtem, cukrem waniliowym, cytryną
• Herbata z melisą

Wartość kaloryczna jadłospisów wynosząca około 1500 kcal, pomaga w redukcji masy ciała u osób z nadwagą lub otyłością, co przyczynia się do obniżenia stężenia cholesterolu we krwi. Jadłospisy zostały opracowane zgodnie z zasadami diety śródziemnomorskiej.

Produkty wymienione w jadłospisach zawierają mało składników zwiększających poziom cholesterolu, mają niską zawartość soli i są bogate w składniki wspierające zdrowie serca, takie jak antyoksydanty, błonnik, nienasycone kwasy tłuszczowe i kwasy omega-3.

W jadłospisach uwzględniono chude produkty mleczne, mięso, tłuszcze roślinne, produkty z dodatkiem steroli roślinnych, tłustą rybę, produkty pełnoziarniste i zioła, co sprzyja obniżeniu cholesterolu.

Aby ułatwić pacjentom przestrzeganie zaleceń dietetycznych w przypadku hipercholesterolemii, w jadłospisach uwzględniono odpowiednie składniki i substytuty tłuszczów zwierzęcych.

W książce Aleksandry Cichockiej: „Praktyczny poradnik żywieniowy w odchudzaniu oraz profilaktyce i leczeniu cukrzycy typu 2 i chorób sercowo-naczyniowych”, znajdziesz wiele interesujących przepisów dla osób z wysokim poziomem cholesterolu we krwi.

Poniżej zamieszczono kilka propozycji dań dla osób z podwyższonym poziomem cholesterolu:

• Tagliatelle z łososiem w jogurtowym sosie
• Dorsz duszony w curry
• Pieczony łosoś
• Sałatka z kopru włoskiego i cytrynowym kurczakiem
• Gulasz z soczewicy (bezglutenowy)

Hipercholesterolemię można zdiagnozować, gdy poziom cholesterolu całkowitego w krwi jest wysoki. Cholesterol LDL jest nazywany "złym" cholesterolem, a HDL "dobrym" cholesterolem. LDL dostarcza komórkom cholesterol do różnych funkcji, a jego nadmiar może prowadzić do rozwoju miażdżycy. Miażdżyca może rozwijać się w różnych tętnicach, prowadząc do poważnych konsekwencji, takich jak zawał serca czy udar mózgu. Mechanizm powstawania miażdżycy polega na odkładaniu się cholesterolu LDL w tętnicach oraz reakcji zapalnej, która prowadzi do tworzenia blaszek miażdżycowych.

Badania wykazały związek między stężeniem cholesterolu LDL a chorobami serca. Obniżenie poziomu LDL-C przy pomocy statyn może zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej. Hipercholesterolemia rodzinna, spowodowana genetycznym defektem receptora LDL, może prowadzić do znacznego zwiększenia stężenia cholesterolu LDL i rozwoju miażdżycy. Ważne jest regularne monitorowanie stężenia cholesterolu we krwi, zwłaszcza u osób z predyspozycjami genetycznymi do hipercholesterolemii.