Najnowsze wpisy
Polip Endometrialny
Huntington
Mcv Za Wysokie
Dieta po ostrym zapaleniu trzustki
Dieta po ostrej chorobie trzustki powinna być dostosowana do stanu zdrowia każdego pacjenta. Ogólną zasadą jest unikanie pokarmów, które pobudzają trzustkę w pierwszym okresie rekonwalescencji, trwającym około miesiąca. W tym czasie zaleca się ograniczenie spożycia tłuszczów oraz unikanie potraw smażonych, pieczonych, czy z dodatkiem tłuszczu.
Zaleca się także unikanie alkoholu i ograniczenie smarowania pieczywa tłuszczem. Należy spożywać lekkostrawne posiłki, przygotowywane bez tłuszczu, oraz unikać produktów ciężkostrawnych, bogatych w błonnik pokarmowy. W kolejnych etapach rekonwalescencji można stopniowo wprowadzać bardziej zróżnicowaną dietę, z większym udziałem tłuszczu. Nadal jednak zaleca się unikanie potraw z dużą ilością tłuszczu oraz smażonych. Ważne jest także monitorowanie ewentualnych dolegliwości czy objawów niepokojących i w razie potrzeby powrót do poprzedniej diety.
Należy pamiętać, że alkohol jest surowo zabroniony. Po przebyciu ostrej choroby trzustki, dieta powinna być zróżnicowana i uwzględniać zasady racjonalnego żywienia. Ważne jest również spożywanie kwasu oleinowego, flawonoidów oraz kwasów tłuszczowych omega-3, które mają pozytywny wpływ na zdrowie trzustki. W razie jakichkolwiek problemów z dietą, należy skonsultować się z lekarzem. Konieczne jest również obserwowanie ewentualnych dolegliwości i reagowanie na nie odpowiednio.
Dieta w przewlekłym zapaleniu trzustki
Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) cechuje postępujące włóknienie z towarzyszącym zanikiem tkanki gruczołowej, prowadzące w różnych okresach do upośledzenia czynności zewnątrzwydzielniczej trzustki i rozwoju cukrzycy.
W leczeniu przewlekłego zapalenia trzustki zaleca się stosowanie diety niskotłuszczowej, bogatej w węglowodany i białko. Kluczowe w postępowaniu dietetycznym w PZT jest ograniczenie spożycia tłuszczu do około 50 g/d. Rekomenduje się spożywanie chudych gatunków mięs (cielęcina, drób), chudych wędlin, chudych ryb, odtłuszczonego mleka (0,5% tł.), chudych twarogów i jogurtu naturalnego.
Tłuszcz można podzielić na widoczny, czyli oleje dodawane do potraw i tłuszcze do smarowania, oraz niewidoczny, czyli ten, który znajduje się w produktach spożywczych. Aby ograniczyć ilość tłuszczu w diecie, należy usuwać widoczny tłuszcz ze spożywanych produktów, np. z mięsa czy wędlin, stosować jogurt naturalny zamiast śmietany, a do smarowania pieczywa wykorzystywać niskotłuszczowe margaryny roślinne.
Należy pamiętać, że całkowite wyeliminowanie tłuszczu z diety może prowadzić do zaburzeń wchłaniania witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak witamina A, D, E i K. Dlatego w tej diecie główne źródło energii stanowią węglowodany. Zaleca się spożywanie produktów węglowodanowych o niskiej zawartości błonnika pokarmowego, takich jak pieczywo pszenna, kasze, makarony, ziemniaki puree czy słodycze bez pestek.
W przypadku wystąpienia cukrzycy u osób z przewlekłym zapaleniem trzustki, zaleca się unikanie produktów zawierających cukry proste, takie jak cukier, miód czy syropy owocowe. Jeśli po spożyciu surowych warzyw lub owoców wystąpią objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak wzdęcia czy biegunka, można spożywać warzywa i owoce w gotowanej formie lub w postaci przecierów lub soków.
Aby zachować odpowiednie spożycie białka, zaleca się spożywanie około 1–1,5 g/kg mc., głównie z niskotłuszczowych produktów pochodzenia zwierzęcego, takich jak chude gatunki mięs, ryb czy twarogu.
Należy pamiętać, że nawet niewielkie ilości alkoholu mogą pogłębiać dolegliwości. W przypadku niedoboru masy ciała u większości chorych z przewlekłym zapaleniem trzustki, rekomendowana jest wysokokaloryczna dieta (często 2500–3000 kcal). Posiłki powinny być regularne, a zaleca się spożywanie 5–6 posiłków o jednakowej kaloryczności. W przypadku niedoboru wchłaniania substytuje się preparatami trzustkowymi i suplementuje witaminami: A, D, E, K, witaminami z grupy B oraz kwasem foliowym.
| Produkty zalecane i niezalecane w żywieniu chorych z przewlekłym zapaleniem trzustki | ||
|---|---|---|
| produkty | zalecane | niezalecane |
| produkty zbożowe | płatki owsiane i pszenne, płatki kukurydziane, ryż, makarony, kasza manna, jęczmienna, perłowa, chleb pszenny, grzanki, sucharki, chleb chrupki, chleb mieszany, graham, chleb razowy, kajzerki, chrupki kukurydziane | produkty zbożowe gruboziarniste, gruboziarniste kasze, chleb i bułki pełnoziarniste, torty, ciasto francuskie, wypieki smażone na tłuszczu (pączki, naleśniki, makaroniki), krakersy, ciastka kruche, bułki maślane, ptysie, sernik, kruszonka |
| mięso, drób, dziczyzna | cielęcina, wołowina (chuda), polędwica, jagnięcina, kura, kurczak, indyk, dziczyzna, królik, zając | tłuste mięso wołowe, cielęce, wieprzowe, baranie, mięso mocno peklowane, mięso mocno przypieczone, panierowane, tłusty drób (kaczka, gęś), serca, ozory, mózg, skóra z drobiu |
| ryby | okoń, dorsz, flądra, sola, pstrąg, szczupak, lin, świeży tuńczyk, sandacz, morszczuk, mintaj, płastuga | śledź, węgorz, makrela, łosoś, halibut, turbot, tuńczyk w oleju, sardynki w oleju |
| wędliny i przetwory mięsne | wędliny drobiowe, szynka bez tłuszczu, cielęcina w galarecie, drób w galarecie | wszystkie inne tłuste oraz mocno wędzone gatunki wędlin i kiełbas, pasztety, pasztetowa, salceson, parówki, kaszanka |
| zupy, sosy | zupy na wywarze warzywnym, chudy rosół na chudym mięsie, lekko podprawiane zupy jogurtem, sosy warzywne o małej zawartości tłuszczu | tłusty rosół, majonez, sosy tłuste, zasmażki, wywary z kości, tłustego mięsa |
| tłuszcze do smarowania, oleje | w ograniczonej ilości: masła, margaryny miękkie (w kubkach), oleje roślinne (np. słonecznikowy, rzepakowy, lniany olej, z kiełków pszenicy, kukurydziany, sojowy), oliwa z oliwek | smalec, łój, słonina, margaryny twarde (w kostkach) |
| ziemniaki | ziemniaki w mundurkach, ziemniaki puree bez tłuszczu, kluski ziemniaczane z gotowanych ziemniaków | frytki, sałatka ziemniaczana z majonezem, placki ziemniaczane, smażone ziemniaki |
| warzywa, sałatki | młode marchewki, młoda kalarepa, szparagi, kalafior, szpinak, rzodkiewka, buraki, seler, pomidory i ogórki bez skórki, pieczarki, sałata zielona, bakłażany, cukinia, koper włoski, natka pietruszki, brokuły, dynia | cebula surowa i zarumieniona na tłuszczu, kapusta biała, czerwona, włoska, przede wszystkim w połączeniu z cebulą, tłuszczem i tłustym mięsem, groch, fasola, soja |
| mleko, produkty mleczne | niskotłuszczowe mleko, mleko odtłuszczone, maślanka (do 1 l dziennie), produkty z kwaśnego mleka, odtłuszczony jogurt, chudy twaróg i ser do 3% tłuszczu, kwaśna śmietana z 10% tłuszczu w małych ilościach, kefir | sery topione, żółte, pleśniowe w dużych ilościach mocno przyprawiane gatunki serów, fromage |
| owoce i orzechy | obrane jabłka i gruszki, banany, pomarańcze, mandarynki, grejpfruty, truskawki, maliny, jeżyny, melony, kiwi, brzoskwinie, morele, kompoty owocowe | niedojrzałe owoce, śliwki, agrest, porzeczki, jabłka i gruszki ze skórą, orzechy, migdały |
| przyprawy, sosy przyprawione korzeniami, zioła | łagodne zioła, takie jak bazylia, majeranek, tymianek, kminek, koper włoski, goździki, cynamon, ziele angielskie, przecier pomidorowy, ketchup | ostra musztarda, pieprz, papryka w większych ilościach, angielskie sosy z esencji, majonez, czosnek, cebula, w dużych ilościach |
| cukier, słodycze | jeśli nie ma cukrzycy: cukier, miód pszczeli, dżem, marmolada, słodzik płynny, w proszku lub w tabletkach, biszkopty, galaretki, budynie, ciasto drożdżowe, biszkopt, ciastko z owocami, piernik | słodycze (cukierki, czekolada, pralinki lub czekoladki), ciasto francuskie, kremy, torty itp. |
| napoje | czarna herbata, słaba kawa ziarnista, soki owocowe i warzywne, koktajle mleczne, mleko kakaowe z mleka odtłuszczonego lub niskotłuszczowego, herbaty ziołowe, woda mineralna | mocna kawa ziarnista, napoje gazowane; przy chorobach trzustki całkowicie zakazany jest alkohol! |
Przykładowy jadłospis dla osób z przewlekłym zapaleniem trzustki
I śniadanie
- zupa mleczna z kaszą manną (mleko o zawartości 0,5% tł.)
- bułka pszenna
- margaryna
- kiełbasa szynkowa z indyka
- ogórek, sałata
- jajko na miękko
- herbata gorzka
II śniadanie
- chleb pszenny
- margaryna
- polędwica z kurczaka
- sałatka z sałaty zielonej z pomidorem i papryką doprawiona niewielką ilością oliwy z oliwek
Obiad
- krupnik z ryżu
- pulpety z cielęciny (małe sztuki)
- margaryna
- ziemniaki
- buraczki gotowane z margaryną
- sok marchwiowo-jabłkowy
Podwieczorek
- jogurt
- banan
Kolacja
- makaron z serem chudym i jogurtem 0% tł.
- jabłko pieczone
- herbata gorzka