Specjalista endokrynologii zajmuje się diagnozą i terapią schorzeń gruczołów wydzielania wewnętrznego, takich jak podwzgórze, przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyce, nadnercza, gonady, szyszynka i grasica. Niektóre funkcje gruczołu dokrewnego są również kontrolowane przez komórki trzustki, ale ich zaburzenia są badane przez diabetologa.

Układ hormonalny reguluje odpowiedź organizmu na zmieniające się warunki środowiskowe. Nieprawidłowości w funkcjonowaniu gruczołów dokrewnych mogą prowadzić do problemów zdrowotnych i chorób.

Diagnoza i leczenie zaburzeń endokrynologicznych opiera się na dokładnym wywiadzie z pacjentem oraz wynikach badań. Do najczęściej przepisywanych badań należą testy monitorujące funkcje tarczycy, takie jak pomiar poziomu TSH, FT3, FT4, wykonanie USG tarczycy oraz badanie poziomu przeciwciał anty-TPO.

Jeśli doświadczasz przewlekłego zmęczenia, znacznego osłabienia, wahania masy ciała, uderzenia gorąca, obrzęków, trądzikowych zmian skórnych, zaburzeń cyklu miesiączkowego, spadku odporności, nadmiernej potliwości, zaburzeń nastroju, zaburzeń snu, zaburzeń widzenia, mlekotoku, obniżonego libido, zaburzeń erekcji, wzmożonego pragnienia, częstego oddawania moczu, wypadania włosów czy nadmiernego owłosienia u kobiet, może to sugerować konieczność konsultacji endokrynologicznej. W takim przypadku zaleca się skontaktowanie się z lekarzem rodzinnym, który po przeprowadzeniu wywiadu i badań postawi diagnozę i zaproponuje dalsze postępowanie. Może to polegać na pogłębieniu diagnostyki lub skierowaniu pacjenta do endokrynologa lub innego specjalisty.

Specjalista endokrynologii i diabetologii dziecięcej zajmuje się objawami chorób endokrynologicznych u dzieci. Endokrynolodzy dziecięcy przyjmują pacjentów w wieku do 18 lat.

Objawy endokrynologiczne u dzieci mogą obejmować:

• zaburzenia wzrostu (niskorosłość, zbyt duży wzrost)
• opóźnione lub przedwczesne dojrzewanie płciowe, zaburzenie dojrzewania płciowego
• obfity trądzik
• zaburzenia nastroju
• problemy z pamięcią
• zaburzenia odżywiania (wzrost lub utrata masy ciała niewspółmierny do łaknienia).

Specjalista w dziedzinie endokrynologii ginekologicznej i rozrodczości zajmuje się diagnozowaniem i leczeniem schorzeń układu rozrodczego spowodowanych zaburzeniami w pracy gruczołów wydzielania wewnętrznego.

Do typowych zadań specjalisty należą między innymi:

• śledzenie i terapia zaburzeń hormonalnych w okresie dojrzewania płciowego
• diagnozowanie zaburzeń cyklu miesiączkowego oraz objawów okołomenopauzalnych
• terapia niepłodności
• diagnozowanie symptomów hiperandrogenizacji takich jak nadmierne owłosienie lub łysienie androgenowe u kobiet
• terapia endometriozy
• terapia zespołu napięcia przedmiesiączkowego
• terapia zespołu policystycznych jajników (PCOS).

Przed wizytą u specjalisty endokrynologii ginekologicznej zaleca się uważne obserwowanie i notowanie potencjalnie niepokojących objawów, ponieważ ich obecność oraz nasilenie mogą zależeć od dnia cyklu, pory dnia, stylu życia oraz sytuacji życiowej (np. stresu).

Przykładowe objawy, które mogą wskazywać na konieczność wizyty u specjalisty endokrynologii ginekologicznej to między innymi:

• zaburzenia cyklu miesiączkowego – wzmożone napięcie emocjonalne, nieregularne cykle, bolesne skurcze, niewystarczające lub zbyt obfite krwawienie
• krwawienie między miesiączkami
• trudno leczący się trądzik
• wcześniejsze lub późniejsze dojrzewanie płciowe
• nadmierne owłosienie – szczególnie w nietypowych miejscach dla kobiet (broda, górna warga, klatka piersiowa, pośladki, plecy)
• trudności w zmianie masy ciała pomimo stałego trybu życia (nagły wzrost lub utrata masy ciała)
• problemy z płodnością
• dokuczliwe objawy menopauzy: zmiany nastroju, uderzenia gorąca, nocne poty.

Wizyta u specjalisty od problemów hormonalnych, który ma podpisaną umowę z państwowym systemem opieki zdrowotnej wymaga posiadania skierowania od lekarza rodzinnej opieki zdrowotnej lub innego lekarza pracującego w ramach umowy z NFZ.

Oczekiwanie na spotkanie z endokrynologiem na NFZ różni się znacznie w zależności od regionu i konkretnego placówki, trwając średnio od kilku dni do nawet kilku lat. Dostępność lekarzy specjalistów można sprawdzić za pomocą Specjalistycznego Rejestru Lekarzy.

Według danych Naczelnej Izby Lekarskiej aktualnych w dniu publikacji tego artykułu liczba lekarzy specjalizujących się w endokrynologii wynosi 1630 osób, a specjalistów endokrynologii ginekologicznej pracuje 86 lekarzy. Liczba czynnych zawodowo lekarzy ze specjalizacją w endokrynologii i diabetologii dziecięcej wynosi 142.

Na prywatną wizytę u endokrynologa zwykle nie trzeba czekać dłużej niż kilka dni. Koszt konsultacji endokrynologicznej w prywatnej praktyce wynosi około 150–250 zł za wizytę, a badania dodatkowo są płatne.