Flegma, znana również jako plwocina, jest substancją wydzielaną przez drogi oddechowe. Może pojawić się w wyniku różnych chorób, zazwyczaj wskutek stanu zapalnego, który może mieć różne przyczyny, takie jak infekcje.

Wydzielina może towarzyszyć różnym schorzeniom. Jeśli występuje przez krótki czas, jest najczęściej związana z infekcją dróg oddechowych, taką jak zapalenie oskrzeli lub płuc. Natomiast w przypadku przewlekłego występowania może być związana z chorobami takimi jak przewlekła obturacyjna choroba płuc, rozstrzenie oskrzeli, astma oraz paleniem papierosów.

Wydzielina może również pochodzić z nosa i zatok, co powoduje uczucie spływania wydzieliny do gardła, którą można odchrząkiwać i odkrztuszać.

Mechanizmem obronnym układu oddechowego w przypadku gromadzenia się wydzieliny w drogach oddechowych jest kaszel, który pomaga usunąć nieprawidłową wydzielinę. Taki kaszel nazywany jest produktywnym, mokrym lub wilgotnym.

Plwocina może przybierać różne formy, może być śluzowa lub ropna. Charakter plwociny może być pomocny w diagnozie jej przyczyny.

Flegma:

• O ropnym kolorze (zielony lub żółty) - może wskazywać na zakażenie zatok przynosowych, oskrzeli lub płuc, a duża ilość ropnej plwociny może sugerować rozstrzenie oskrzeli, a nagle pojawiająca się plwocina może świadczyć o pęknięciu ropnia płuca do oskrzela
• O nieprzyjemnym zapachu zazwyczaj występuje w zakażeniu bakteriami beztlenowymi
• Śluzowa, gęsta, lepka, często występująca rano, może wiązać się z przewlekłym zapaleniem oskrzeli lub przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP)
• Przezroczysta, lepka plwocina może mieć związek z astmą lub - rzadko - gruczolakorakiem
• Grudki i czopy w plwocinie mogą wskazywać na grzybicę lub mukowiscydozę
• Z cząstkami pokarmu może się wiązać z przetokami tchawiczno-przełykowymi, czyli nieprawidłowymi połączeniami między tchawicą a przełykiem (np. w wyniku choroby nowotworowej) lub zaburzeniami połykania,
• Z krwią - zobacz: Flegma z krwią.

Częstym problemem, który skłania pacjentów do udania się po pomoc do laryngologa, jest uczucie gromadzenia się wydzieliny w gardle. Czasem jest to postrzegane jako spływanie wydzieliny z nosa, a innym razem jako zaleganie wydzieliny w gardle. Niektórym osobom sprawia to konieczność odchrząkiwania. U osób, które nie mają kataru i nie mogą normalnie się wysmarkać, odczucie gromadzenia się wydzieliny w gardle oraz chęć odkrztuszania zazwyczaj wynika z nadwrażliwości na naturalną wydzielinę obecną w drogach oddechowych.

Odkrztuszanie krwi w plwocinie jest zawsze niepokojącym objawem. Najczęstszymi przyczynami są zapalenie oskrzeli, rozstrzenia oskrzeli, rak płuca, gruźlica oraz bakteryjne zapalenie płuc.

Po przebyciu infekcji, w drogach oddechowych może pojawić się nieprawidłowa wydzielina, która może utrzymywać się przez różny okres czasu, najczęściej od kilku dni do kilku tygodni.

Mokry kaszel to naturalny proces, dzięki któremu organizm usuwa wydzielinę z dróg oddechowych. Im bardziej rzadka i mniej lepka jest wydzielina, tym łatwiej ją się odkrztusza.

Leki stosowane w mokrym kaszlu mają za zadanie rozrzedzić wydzielinę i poprawić transport śluzowo-rzęskowy. Działają one na ruchy rzęsek w drogach oddechowych, ułatwiając usuwanie wydzieliny. Te leki, zwane mukolitykami, występują w różnych postaciach, zarówno w syropach, jak i tabletkach. Wśród nich znajdują się m.in.: acetylocysteina, karbocysteina, erdosteina, ambroksol, sulfogwajakol, gwajafenezyna.

Silne ataki kaszlu mogą wywoływać odruch wymiotny.