Kontakt z zarodnikami grzybów nie zawsze prowadzi do choroby, ponieważ zdrowy organizm człowieka może skutecznie zwalczyć infekcję grzybiczą dzięki obronnym mechanizmom skóry. Jednakże nawet lekkie zaburzenie równowagi organizmu może ułatwić grzybom przedostanie się do skóry. Grzybica nie jest wynikiem braku higieny, a częsty kontakt z wodą i detergentami może sprzyjać jej rozwojowi.

Można zarazić się poprzez noszenie pożyczonego obuwia, przymierzanie obuwia w sklepie, korzystanie z wspólnych urządzeń sanitarnych, noszenie niewygodnego obuwia czy zamieszkiwanie w dużych skupiskach ludzi. Istnieje także zwiększone ryzyko zachorowania na grzybicę skóry dla osób chorych na nowotwory, zakażonych wirusem HIV, przyjmujących regularnie antybiotyki, kortykosteroidy czy leki immunosupresyjne, a także dla osób cierpiących na przewlekłe choroby metaboliczne, takie jak cukrzyca czy niedoczynność tarczycy.

Grzyby chorobotwórcze można podzielić na: dermatofity, grzyby drożdżopodobne i pleśnie.

Dermatofity mają tendencję do inwazji skóry, włosów i paznokci, powodując różne rodzaje grzybicy skórnej.

Ze względu na miejsce bytowania dermatofity można podzielić na trzy grupy:

• dermatofity geofilne – bytujące w glebie, zdolne do zakażenia ludzi i zwierząt
• dermatofity zoofilne – zdolne do zakażenia zarówno ludzi, jak i zwierząt
• dermatofity antropofilne – związane głównie z zakażeniami u ludzi.

Grzyby drożdżopodobne wywołują różne rodzaje drożdżyc na błonach śluzowych, skórze i paznokciach. Najczęstszym gatunkiem wywołującym jest .

Pleśnie głównie powodują zakażenia narządów wewnętrznych.

Objawy infekcji spowodowanych przez różne gatunki grzybów mogą być bardzo różnorodne.

Grzybica skóry owłosionej może występować na skórze głowy i brodzie. Grzybica owłosionej skóry głowy jest częstsza u dzieci, które mogą się zarazić od chorych zwierząt lub innych dzieci. Można zauważyć liczne ogniska złuszczania skóry z równo przyciętymi włosami. W przypadku grzybicy strzygącej owłosionej skóry głowy występują ogniska z różnej długości włosami. Grzybica strzygąca głęboka charakteryzuje się bolesnym zapalnym guzem z ropną treścią. Czwartym rodzajem grzybicy owłosionej skóry głowy jest grzybica woszczynowa, obecnie rzadko spotykana. Może powodować żółte strupy zwane tarczkami woszczynowymi, które po wyleczeniu pozostawiają blizny i trwałe ogniska wyłysienia. Grzybica owłosionej skóry brody dotyczy głównie mężczyzn i może objawiać się zapalnymi guzami lub ogniskami złuszczania z "wystrzyżonymi" włosami.

Grzybica skóry gładkiej może występować w różnych partiach ciała. Objawy grzybicy drobnozarodnikowej i grzybicy strzygącej skóry gładkiej są podobne i mogą objawiać się rumieniowo-obrzękowymi ogniskami z grudkami i krostami lub rumieniowo-złuszczającymi ogniskami z różnym stopniem zapalenia. Szczególnym rodzajem grzybicy skóry gładkiej jest przewlekła grzybica skóry gładkiej, która częściej dotyka kobiet z zaburzeniami endokrynologicznymi i odpornościowymi, objawiając się sinoczerwonymi ogniskami z otrębiastym złuszczaniem na kończynach dolnych i pośladkach.

Grzybica stóp może mieć trzy odmiany. W odmianie międzypalcowej, najczęściej zajmującej przestrzeń między III i IV palcem stopy, dominują maceracja naskórka, rumień i złuszczanie. W odmianie potnicowej występują rumieniowo-wysiękowe ogniska z pęcherzykami w okolicy śródstopia. Natomiast odmiana złuszczająca charakteryzuje się rumieniowo-złuszczającymi ogniskami na podeszwach i bocznych częściach stopy, czasem z wtórnymi pęknięciami skóry. Należy pamiętać, że zmiany na stopach mogą również występować na dłoniach jako reakcja alergiczna na antygeny grzybów.

Grzybica paznokci może dotyczyć paznokci rąk lub stóp. Zazwyczaj nie występuje u dzieci. Najczęściej zajmują paznokcie palców zewnętrznych. Zmiany na płytkach paznokciowych mogą objawiać się zgrubieniem, przebarwieniem, łamliwością i pobruzdowaniem, a paznokieć może stać się kruchy i łamliwy. Grzyb może wniknąć do płytki paznokciowej z różnych stron, co prowadzi do kilku odmian grzybic paznokci.

Drożdżyca błon śluzowych często dotyczy jamy ustnej oraz narządów płciowych. Charakteryzuje się białawymi ogniskami przypominającymi mleczne naloty, które mogą powodować uczucie pieczenia, palenia i swędzenia. Po wyleczeniu często występują nawroty.

Kandydoza kątów ust, zwana zajadami, objawia się pęknięciami naskórka w kącikach ust pokrytymi strupami i stanem zapalnym. Jest to często spowodowane maceracją spowodowaną częstym oblizywaniem ust.

Kandydoza paznokci i wałów paznokciowych początkowo może skupiać się na wałach paznokciowych, powodując zaczerwienienie, obrzęk i bolesność przy ucisku. Z czasem proces chorobowy może przenieść się na płytkę paznokciową, powodując jej matowość, szorstkość i pobruzdowanie.

Wyprzenia drożdżakowe dotyczą fałdów skóry, takich jak pachy, pachwiny, pośladki, okolice pachwinowe, pępek, fałdy brzuszne u osób otyłych, a także okolice pieluszkowe u niemowląt. Na skórze mogą pojawić się zapalne ogniska, często pokryte białym nalotem, z krostami i grudkami.

Choroba zwana łupieżem pstrym dotyczy skóry klatki piersiowej, szyi i kończyn górnych, charakteryzując się jasnobrązowymi plamkami z delikatnym złuszczaniem. Występuje częściej u młodych kobiet i jest spowodowana zakażeniem grzybem Malassezia Furfur.

W przypadku podejrzenia zakażenia grzybicą należy jak najszybciej skonsultować się z dermatologiem, który przeprowadzi dokładne badanie skórne. Grzybica może przybierać różne postacie, dlatego ważne jest wykonanie dodatkowych testów celem ustalenia diagnozy.

Badanie zmian skórnych przy użyciu lampy Wooda może ułatwić postawienie diagnozy. W niektórych przypadkach charakterystyczne świecenie pod wpływem tego światła może wskazać na konkretny gatunek grzyba: np. łupież pstry świeci żółto-białawo, grzybica woszczynowa matowozielono, grzybica drobnozarodnikowa jasnozielono. Jednak ostateczne potwierdzenie diagnozy wymaga pozytywnego wyniku badania mykologicznego, które jest przeprowadzane w laboratoriach specjalistycznych. Próbki skórne pobrane z zakażonych obszarów poddaje się analizie mikroskopowej oraz hoduje na specjalnych podłożach. Wzrost grzyba chorobotwórczego jest obserwowany po kilku tygodniach, dlatego badanie to jest czasochłonne.

Leczenie infekcji grzybiczych polega na stosowaniu leków zewnętrznych, doustnych, dezynfekcji obuwia i bielizny oraz przestrzeganiu zasad profilaktyki. Poza tym ważne jest wymiana obuwia, bielizny i skarpet na nową, aby usunąć zarodniki grzybów z otoczenia. Dostępne są różne preparaty przeciwgrzybicze, takie jak terbinafina, itrakonazol, flukonazol, mikonazol, w postaci szamponów, kremów, maści, pudrów, lakierów do paznokci i aerozoli.

Lekarz po potwierdzeniu diagnozy zakażenia grzybicznego zaleci odpowiednie leczenie i ustali długość kuracji. Terapia może trwać od jednego dnia (w przypadku drożdżycy pochwy) do nawet sześciu miesięcy (grzybica paznokci). Sukces w leczeniu zależy od współpracy pacjenta z lekarzem, regularnych wizyt kontrolnych, kontynuacji leczenia i przestrzegania zasad profilaktyki.

Pamiętaj, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Aby ustrzec się przed infekcjami grzybiczymi, na które ciągle jesteśmy narażeni, należy przestrzegać podstawowych zasad profilaktyki. Odnoszą się one zarówno do zapobiegania pierwszej infekcji, jak i do ochrony przed ponownym zakażeniem po wyleczeniu. Grzyby rozwijają się dobrze w miejscach ciepłych i wilgotnych. Dlatego należy unikać takich miejsc oraz zapobiegać zarodnikom grzybów korzystnych warunków na skórze.