Badanie poziomu hemoglobiny glikowanej (HbA1c) to test krwi, który pokazuje średnie stężenie cukru we krwi w ciągu ostatnich 2-3 miesięcy. Jest to przydatne do diagnozy i monitorowania leczenia cukrzycy. Hemoglobina glikowana powstaje w procesie glikacji, gdzie cukry przyłączają się do krwinek czerwonych. Proces ten jest bardziej intensywny u osób z wysokim poziomem cukru we krwi.

Wynik hemoglobiny glikowanej odzwierciedla średni poziom glukozy w poprzednich 2-3 miesiącach związany z czasem życia czerwonych krwinek, który wynosi około 120 dni.

Jeśli analiza poziomu hemoglobiny glikowanej jest przeprowadzana w celach diagnostycznych, czyli u osób bez stwierdzonych zaburzeń metabolizmu węglowodanów:

• wynik prawidłowy to: poniżej 5,7% (39 mmol/mol)
• wynik od 5,7% do 6,4% (39–46 mmol/mol) wskazuje na stan przedcukrzycowy
• wynik powyżej lub równy 6,5% (48 mmol/mol) oznacza cukrzycę.

U osób z cukrzycą uważa się, że o prawidłowym leczeniu świadczy poziom poniżej lub równy 7,0% (53 mmol/mol).

Szczegółowe kryteria określone są dla:

• osób z cukrzycą typu 1, osób z niedawno zdiagnozowaną cukrzycą typu 2, a także dla dzieci i młodzieży z cukrzycą – w tych przypadkach poziom hemoglobiny glikowanej powinien być poniżej lub równy 6,5% (48 mmol/mol)
• kobiet z cukrzycą przedciążową planujących ciążę i w I trymestrze ciąży – w ich przypadku poziom hemoglobiny glikowanej powinien być poniżej lub równy 6,5% (48 mmol/mol)
• w II i III trymestrze ciąży poziom hemoglobiny glikowanej powinien być poniżej 6,0% (42 mmol/mol)
• osób w podeszłym wieku lub z cukrzycą powikłaną makroangiopatią (np. retinopatią cukrzycową, czyli uszkodzeniem siatkówki) i/lub innymi poważnymi chorobami poziom hemoglobiny glikowanej powinien być poniżej lub równy 8,0% (64 mmol/mol).

Prawidłowy poziom hemoglobiny glikowanej pomaga zmniejszyć ryzyko rozwoju odległych powikłań cukrzycy – nerkowych, ocznych czy sercowych.

Wskazania do przeprowadzenia badania obejmują:

• Kontrola poprawnego poziomu cukru we krwi
• Podejrzenie wystąpienia cukrzycy
• Świeże zdiagnozowanie cukrzycy
• Brak samodzielnego monitorowania poziomu glukozy przez pacjenta
• Cukrzyca ciężarnych
• Niestabilne wartości glukozy w domowych pomiarach
• Przed zmianą terapii cukrzycy, na przykład przed rozpoczęciem stosowania insuliny.

Aby zbadać poziom hemoglobiny glikowanej, konieczne jest pobranie krwi, zazwyczaj z żyły łokciowej.

Należy zostać na czczo. Oprócz tego, nie ma potrzeby specjalnego przygotowania.

Brak konkretnych komplikacji związanych z tą procedurą badawczą. Może wystąpić nieprzyjemny ból w punkcie pobrania krwi, obrzęk, siniak lub uszkodzenie naczynia.

Wynik analizy poziomu hemoglobiny glikowanej może być błędny, jeśli występują pewne schorzenia lub choroby, takie jak hemoglobinopatie, niedokrwistość, przetoczenie koncentratu krwinek czerwonych, hipertriglicerydemia, hiperbilirubinemia, niewydolność nerek, dializoterapia, stosowanie erytropoetyny, marskość wątroby oraz przyjmowanie salicylanów w dużych ilościach.