Kamica dróg żółciowych to obecność złogów żółciowych pochodzących z pęcherzyka żółciowego lub z samych dróg żółciowych. Skład złogów zależy od miejsca ich powstania - mogą to być kamienie barwnikowe, cholesterolowe lub mieszane.

Zazwyczaj kamica przewodowa współwystępuje z kamicą pęcherzykową. W krajach Europy i Ameryki Północnej kamica przewodowa pierwotna jest rzadko spotykana, częściej występuje u Azjatów.

Kamica dróg żółciowych może być bezobjawowa u około 5–12% pacjentów. Objawy kamicy wynikają z obecności złogów w drogach żółciowych, co prowadzi do mechanicznego zatrzymania przepływu żółci z wątroby i objawia się żółtaczką. Małe złogi mogą same opuścić drogi żółciowe i zostać usunięte, ale częściej dochodzi do trwałego zablokowania przepływu żółci.

Symptomy obejmują:

• napady kolki żółciowej,
• żółtaczkę,
• świąd skóry.

Często występują również:

• nudności i wymioty,
• charakterystyczne zmiany w stolcu i moczu związane z całkowitym zablokowaniem przepływu żółci w drogach żółciowych.

Jeśli u osoby cierpiącej na potwierdzoną kamienicę pęcherzykową lub po usunięciu pęcherzyka żółciowego z powodu kamicy wystąpiło żółtaczkę i świąd skóry, a także odczuwany jest ból kolkowy, konieczne jest natychmiastowe skonsultowanie się z lekarzem.

Objawy, takie jak nudności, wymioty, gorączka, dreszcze, pogorszenie stanu pacjenta oraz zaburzenia świadomości, wymagają konsultacji lekarskiej. Mogą one wskazywać na powikłania związane z kamieniem w drogach żółciowych, takie jak ostre zapalenie dróg żółciowych, ostre zapalenie trzustki, perforacja dróg żółciowych lub zapalenie otrzewnej.

W celu diagnozy kamicy przewodowej zaleca się wykonanie wstępnego badania ultrasonograficznego jamy brzusznej, jednakże metoda ta jest mało skuteczna w identyfikacji złogów w drogach żółciowych. Badania laboratoryjne mogą wykazać zwiększoną aktywność enzymów wątrobowych oraz stężenie bilirubiny, co świadczy o zastoju żółci.

Endoskopowa ultrasonografia oraz rezonans magnetyczny dróg żółciowych są bardziej skutecznymi metodami diagnostycznymi, umożliwiającymi identyfikację kamieni o niewielkich rozmiarach. Tomografia komputerowa natomiast powinna być stosowana jedynie w sytuacjach, gdy inne badania nie dostarczają jednoznacznych wyników.

Jeśli w przewodach żółciowych zostaną wykryte złogi, stosuje się technikę znana jako wsteczna endoskopowa cholangiopankreatografia (ECPW). Procedurę tę wykonuje się za pomocą giętkiego endoskopu, który jest wprowadzany przez usta pacjenta aż do okolic połączenia dróg żółciowych z układem pokarmowym.

Podczas pierwszego etapu badania, brodawkę Vatera (która zapobiega przedostawaniu się pokarmu do dróg żółciowych) ulega nacięciu, a następnie w drogi żółciowe wprowadza się narzędzia umożliwiające usunięcie kamieni (ryc. 3). Badanie odbywa się pod znieczuleniem ogólnym, pod nadzorem anestezjologa. Procedura ECPW może prowadzić do wyleczenia nawet u 90% pacjentów.

W przypadku dużej obecności złogów (o średnicy powyżej 15 mm), endoskopowa litotrypsja wykonywana podczas ECPW jest skuteczną metodą leczenia. Polega ona na rozbiciu i rozdrobnieniu złogu w drogach żółciowych, a następnie pozostałych fragmentów usuwanych jest przy użyciu balonu lub koszyka endoskopowego.

Jeśli powyższe procedury okazują się nieskuteczne, podczas interwencji ECPW wprowadza się protezę plastikową do dróg żółciowych, aby ułatwić odpływ żółci do układu pokarmowego. Protezę usuwa się lub wymienia się w ciągu 3-6 miesięcy, aby uniknąć powikłań, takich jak ostre zapalenie dróg żółciowych lub trzustki.

W przypadku braku skuteczności lub przeciwwskazań do terapii endoskopowej, można rozważyć chirurgiczne usunięcie złogów z dróg żółciowych.

Całkowite wyleczenie jest możliwe poprzez usunięcie kamieni z dróg żółciowych za pomocą jednej z wymienionych wyżej metod. Jeśli kamienie znajdują się również w pęcherzyku żółciowym, jego usunięcie może być konieczne, aby zapobiec przenikaniu kamieni do dróg żółciowych i nawrotom. U niektórych pacjentów, mimo usunięcia pęcherzyka, choroba może powrócić z powodu tendencji do tworzenia się kamieni w drogach żółciowych.

Po zakończeniu leczenia, nie ma jednoznacznych zaleceń dotyczących dalszego postępowania. Wymagana jest jednodniowa ścisła dieta bezpośrednio po zabiegu, a następnego dnia pacjenci mogą wrócić do lekkiego jedzenia. Podobnie jak w przypadku osób z kamieniami pęcherzykowymi, zaleca się dietę ubogą w tłuszcze i bogatą w węglowodany.

Niejasne pozostają przyczyny tworzenia się kamieni w pęcherzyku żółciowym i drogach żółciowych, więc trudno jest podjąć zapobiegawcze środki.

Dlatego zaleca się zwracanie uwagi na odpowiednią dietę, zwłaszcza w przypadku osób podwyższonego ryzyka zachorowania – niskotłuszczową i bogatobłonnikową.