Guzki krwawnicze stanowią normalną strukturę w okolicy odbytu. Są to trzy jame naczyniowe wypełnione krwią. Wyróżnia się guzki wewnętrzne i zewnętrzne, które mają różne pochodzenie. Ich główną funkcją jest zapewnienie szczelności odbytu, co ułatwia kontrolę wypróżnień.

Przerost guzków krwawniczych powoduje rozwój hemoroidów, które mogą być zewnętrzne lub wewnętrzne. Hemoroidy zewnętrzne są widoczne jako sinawe guzki w okolicy odbytu, natomiast hemoroidy wewnętrzne są wyczuwalne podczas badania odbytu. Choroba ta jest powszechna i występuje u około 11% populacji ogólnej, najczęściej u osób między 45. a 65. rokiem życia.

Inne schorzenia okolic odbytu, które mogą być mylone z hemoroidami, to szczelina odbytu, przetoki, ropnie odbytowo-odbytnicze, czy zapalenie zwieraczy odbytu.

to słowo pochodzenia greckiego oznaczające przepływ krwi. Jest to struktura anatomiczna istotna dla człowieka i zwierząt, które pełnią funkcję kontrolowania wypróżnień. Nazwa ta jest znana od tysięcy lat w różnych językach. Guzki krwawnicze mają istotne znaczenie dla zachowania zdrowia odbytu.

Przyczyna powiększenia się guzków krwawniczych nie jest w pełni zrozumiała. Wydaje się, że wynika to z kilku czynników związanych z stylem życia, żywieniem, pracą zawodową, a także wysiłkiem fizycznym i procesem ciążowym oraz porodem. Uważa się, że powiększanie się guzków krwawniczych (hemoroidy) jest spowodowane przemijającym lub trwałym wzrostem ciśnienia lub zastojem w żyłach odbytniczych. Może to wystąpić zarówno w codziennych, banalnych sytuacjach, jak i w poważniejszych problemach zdrowotnych. Pierwsza grupa, częściej występująca, obejmuje:

• nawykowe zaparcie,
• biegunkę,
• ciążę,
• siedzący tryb życia,
• biegi długodystansowe.

Hemoroidy mogą również wystąpić u osób z bardziej skomplikowanymi i rzadszymi stanami, takimi jak:

• marskość wątroby,
• guzy miednicy mniejszej,
• wrodzony brak zastawek żylnych w żyłach trzewnych.

Dominującym objawem jest występowanie krwawienia z odbytu. Krwawienie towarzyszy wypróżnieniu, zwłaszcza podczas wytężonej defekacji w przypadku zaparć. Obecność skrzepów krwi, ciemnej krwi lub czarnego stolca wskazuje na inne, zazwyczaj poważniejsze schorzenia. Intensywne krwawienie jest widoczne jako krew w muszli toaletowej, podczas gdy mniejsze natężenie objawia się jedynie pasemkami krwi na stolcu lub śladami krwi na papierze toaletowym. Najczęstszą przyczyną krwawienia z odbytu są hemoroidy. Zwykle hemoroidy nie prowadzą do niedokrwistości, ale w przypadku obfitych i częstych krwawień może dojść do jej rozwoju.

Inne objawy choroby hemoroidalnej obejmują:

• świąd i pieczenie w okolicy odbytu,
• ból, podrażnienie, dyskomfort w okolicy odbytu,
• uczucie niecałkowitego wypróżnienia,
• wyciek śluzu,
• hemoroidy wewnętrzne, które podczas parcia mogą wysunąć się na zewnątrz i samoistnie cofać się do kanału odbytu. W niektórych przypadkach konieczne jest ręczne ich cofnięcie, a w zaawansowanych postaciach mogą one ulec zadzierzgnięciu, uniemożliwiając ich ponowne umieszczenie w kanałem odbytu. W takich przypadkach hemoroidy są stale widoczne na zewnątrz odbytu i mogą być bolesne.

W przypadku wystąpienia zakrzepu w guzku krwawniczym zewnętrznym lub pęknięcia żyły, pojawia się bolesna, okrągła, sinawa grudka widoczna na skórze w okolicy odbytu. Po ustąpieniu ostrego stanu ból zmniejsza się, a guzek z zakrzepem stopniowo zmniejsza się, tworząc fałd skórny.

Rozpoznanie hemoroidów następuje poprzez badanie proktologiczne – lekarz bada okolicę odbytu, a także przeprowadza badanie palcem przez odbyt. Hemoroidy zewnętrzne są widoczne jako niebieskawe guzki w okolicach odbytu. Natomiast hemoroidy wewnętrzne można wyczuć palcem podczas bezpośredniego badania przez odbyt. Następnie lekarz wykonuje badanie wziernikiem, zwartym stożkowatym instrumentem z przeźroczystego plastiku, który jest wprowadzany do odbytnicy i umożliwia oglądanie wewnętrznych hemoroidów. Po nałożeniu środka znieczulającego i poślizgowego, wziernik jest używany do analizy całej kilkunastocentymetrowej długości odbytnicy.

Bardzo istotne jest wykluczenie innych przyczyn krwawienia, takich jak rak jelita grubego. Dlatego u większości pacjentów zaleca się wykonanie kolonoskopii przed rozpoczęciem leczenia. Warto pamiętać, że obecność hemoroidów nie wyklucza występowania raka jelita grubego.

Hemoroidy mogą być klasyfikowane na zewnętrzne i wewnętrzne, przy czym wyróżnia się 4 stopnie choroby hemoroidalnej:
I – powiększenie guzków bez ich wypadania na zewnątrz
II – guzki wypadają na zewnątrz w czasie wypróżniania się, lecz cofają się samoistnie
III – guzki wypadają w czasie wypróżnienia i muszą być odprowadzone ręcznie
IV – guzki utrzymują się na zewnątrz, nie zmniejszają się i ulegają zakrzepicy.

Kolonoskopia jest najbardziej precyzyjną metodą obrazowania wnętrza jelita. Podczas tego badania, giętki endoskop jest wprowadzany do kątnicy, czyli najgłębszej części jelita grubego. Światłowód endoskopu umożliwia dostęp do wnętrza jelita, a obraz jest przesyłany elektronicznie z kamery do monitora. Z kolei sigmoidoskopia różni się od kolonoskopii mniejszym zasięgiem badania, mniej inwazyjnym przygotowaniem jelita i zazwyczaj mniejszym dyskomfortem.

Specjalistą zajmującym się chorobami odbytu jest proktolog.

Metody leczenia hemoroidów różnią się w zależności od stadium choroby oraz stanu pacjenta. Leczenie może polegać na zmianie diety i stosowaniu leków, a także na interwencjach zabiegowych. Zastosowanie odpowiedniej metody leczenia ma na celu poprawę jakości życia pacjenta, dlatego decyzja o wyborze odpowiedniej terapii powinna być podejmowana indywidualnie, po rozważeniu potencjalnych korzyści i ryzyka związanego z interwencją.

Metody leczenia obejmują:

• dieta przeciwzaparciowa,
• lek zwiększający napięcie ścian naczyń żylnych,
• maści i czopki przeciwzapalne.

Leczenie zabiegowe może obejmować zakładanie gumowych opasek, skleroterapię, koagulację energią cieplną lub podwiązanie tętnic doprowadzających krew do hemoroidów. Metody te mogą prowadzić do nawrotu choroby.

W przypadku zaawansowanych hemoroidów, gdy inne metody nie przynoszą efektu, konieczne może być leczenie operacyjne, polegające na wycięciu guzków krwawniczych. Po operacji mogą wystąpić różne powikłania, zarówno wczesne, jak i późne.

Historia leczenia hemoroidów jest długa i opisuje różne metody terapeutyczne, takie jak stosowanie aloesu czy podwiązanie guzków. Istnieją również techniki medyczne, takie jak krioterapia, które mogą być stosowane obecnie, ale z uwzględnieniem ryzyka powikłań i dolegliwości bólowych.

Najlepszym sposobem uniknięcia problemów z odbytem jest regularne oddawanie miękkiego stolca, nie odkładanie potrzeby wypróżnienia oraz dbanie o higienę okolicy odbytu poprzez regularne mycie ciepłą wodą. Ważne jest również spożywanie błonnika w diecie oraz unikanie potraw mogących przyczyniać się do zaparć, takich jak czekolada czy mocna herbata. Zaleca się umiarkowaną aktywność fizyczną i unikanie sytuacji, które mogą zwiększać ciśnienie w jamie brzusznej, jak na przykład ciężkie dźwiganie. Osobom prowadzącym siedzący tryb życia zaleca się regularne przerwy na krótkie ćwiczenia lub spacery.

Krwawienie świeżą krwią z odbytu często jest spowodowane hemoroidami, ale może również być wynikiem innych poważnych problemów zdrowotnych. W przypadku, gdy występuje niedokrwistość z niedoboru żelaza lub pacjent ma ponad 45 lat, konieczne jest wykonanie kolonoskopii w celu wykluczenia innych przyczyn krwawienia.

Tak. Można to zrobić na dwie różne sposoby. Po pierwsze, jeśli sposób odżywiania nie sprzyja regularnemu wypróżnianiu i powoduje zaparcia, zmiana diety tak, aby poprawić rytm wypróżnień, może zmniejszyć ryzyko krwawienia z hemoroidów. Po drugie, istnieją potrawy, które mogą sprzyjać krwawieniu poprzez zwiększone przepływy krwi w okolicach miednicy małej, takie jak ostre przyprawy i alkohol. Wielu pacjentów zauważa, że po spożyciu pikantnych potraw i alkoholu mogą doświadczać krwawienia z odbytu, które często są obfitsze niż zazwyczaj.

Przeważnie hemoroidy, które pojawiły się w okresie ciąży, znikają po porodzie lub przestają krwawić. Istotne jest regularne funkcjonowanie jelit, unikanie podnoszenia ciężarów oraz utrzymanie prawidłowej wagi ciała, która czasami zbyt szybko rośnie w ciąży.

Tak. Dotyczy to osób korzystających z leków przeciwpłytkowych i przeciwkrzepliwych, które są zazwyczaj zalecane przez lekarzy kardiologów. Popularnym lekiem jest aspiryna, która jest powszechnie stosowana i jest dostępna bez recepty. Czasami może być także używana do innych celów, takich jak przeziębienie czy bóle stawów. Czasem może być również jednym ze składników leków złożonych, co może skutkować tym, że pacjent nie zdaje sobie sprawy z jego obecności. Natomiast leki przeciwkrzepliwe, takie jak acenokumarol czy warfaryna, są dostępne tylko na receptę i są świadomie przyjmowane przez pacjenta. Może się zdarzyć, że stosowanie tych leków prowadzi do krwawienia z odbytu, które niewłaściwie jest mylnie diagnozowane jako hemoroidy, podczas gdy tak naprawdę może być objawem obecności dużych polipów lub guza w jelicie grubym. Aby rozwiać wątpliwości, konieczna jest kolonoskopia.

Okolica końcowego odcinka odbytnicy, poprzez którą przechodzi igła biopsyjna, jest umiejscowiona nieco głębiej niż obszar, gdzie występują hemoroidy.

Rozpoznanie raka prostaty jest sprawą bardzo istotną, co uzasadnia minimalne ryzyko niewielkiego krwawienia związanego z biopsją.