Kamica żółciowa polega na obecności nierozpuszczalnych złogów w pęcherzyku żółciowym i/lub drogach żółciowych, które tworzą się z substancji chemicznych znajdujących się w żółci. Złogi te mogą być złożone z cholesterolu, barwników żółciowych, jonów nieorganicznych oraz białek.

Istnieje wiele czynników ryzyka związanych z wystąpieniem kamicy żółciowej, takich jak wiek, płeć żeńska, czynniki hormonalne, predyspozycja genetyczna, otyłość czy też niektóre leki. Kamica pęcherzykowa jest bardzo powszechną chorobą, szczególnie w populacji polskiej, gdzie dotyczy około 20% osób. Częstość jej występowania wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie u kobiet. W niektórych przypadkach kamica pęcherzykowa może być powiązana z występowaniem złogów w przewodach żółciowych.

U większości chorych kamienie w pęcherzyku żółciowym mogą pozostawać bezobjawowe przez wiele lat. Objawy kamicę pęcherzykową mogą być różnorodne – od typowych do nietypowych. Najczęstszym objawem jest ostry, nagły ból brzucha zwany kolka żółciowa, który promieniuje do pleców. Ból ten często pojawia się po spożyciu tłustego jedzenia i utrzymuje się przez kilka godzin. Jest on spowodowany zatkaniem przewodu pęcherzykowego przez kamień. Wraz z bólem mogą wystąpić nudności i wymioty.

Objawy ustępują po przesunięciu kamienia do pęcherzyka. Powikłania kamicy pęcherzykowej to między innymi zapalenie pęcherzyka żółciowego i wodniak pęcherzyka. W przypadku zapalenia pęcherzyka żółciowego, poza bólem brzucha, pojawia się gorączka i dreszcze. Natomiast wodniak to powiększony pęcherzyk żółciowy wypełniony śluzem, bez objawów zapalenia.

Osoby, u których wystąpiły dolegliwości kamicy żółciowej i które wcześniej miały podobne objawy, mogą rozpocząć leczenie, przyjmując leki rozkurczowe i przeciwbólowe dostępne bez recepty.

Do leków rozkurczowych dostępnych bez recepty można zaliczyć drotawerynę i hioscinę, a do leków przeciwbólowych: paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz metamizol. Istnieją także preparaty złożone, które łączą leki z obu tych klas.

Bezobjawowa kamica pęcherzyka żółciowego często jest wykrywana przypadkowo podczas wykonywania badania USG jamy brzusznej, zaleconego z innych przyczyn. Skuteczność tego badania w wykrywaniu kamicy pęcherzyka przekracza 95%. Badanie to dostarcza informacji dotyczących liczby, wielkości i lokalizacji kamieni, a także możliwych powikłań. W przypadku wątpliwości lekarz może zalecić tomografię komputerową jamy brzusznej. Ponadto, możliwe jest zalecenie badania krwi w celu oceny liczby białych krwinek oraz funkcjonowania komórek wątroby wraz z ewentualnym zastojem żółci w drogach żółciowych.

Chorzy, którzy cierpią na ból związany z kamieniem żółciowym znanym jako kolka żółciowa, mogą zacząć leczenie lekami przeciwbólowymi i rozkurczowymi dostępnymi bez recepty. W przypadku silniejszych bólów, które nie ustępują po standardowym leczeniu, konieczna może być konsultacja z lekarzem w celu dodatkowych badań diagnostycznych. Zalecanym sposobem leczenia jest chirurgiczne usunięcie kamieni z pęcherzyka żółciowego.

Leczenie farmakologiczne może być przeciwwskazane w wielu przypadkach, dlatego zabieg chirurgiczny jest rekomendowany jako skuteczna metoda. Całkowite wyleczenie kamicy jest możliwe po usunięciu pęcherzyka żółciowego. Po zakończeniu leczenia ważne jest przestrzeganie odpowiedniej diety ubogotłuszczowej i wysokowęglowodanowej.

Należy unikać tłustych potraw oraz ostrych przypraw, a zaleca się spożywanie większych ilości produktów odtłuszczonych zbożowych. Staranne przestrzeganie diety może zapobiec powikłaniom po leczeniu kamicy żółciowej.

Przyczyny powstawania kamieni w pęcherzyku żółciowym nie są jeszcze w pełni poznane, dlatego nie ma jednej zalecanej metody zapobiegania chorobie.

Niemniej jednak, z uwagi na czynniki ryzyka takie jak otyłość i hipertriglicerydemia, warto stosować ogólne zasady zdrowego stylu życia: zdrowe odżywianie (z niską zawartością tłuszczów nasyconych i dużą ilością błonnika), utrzymanie właściwej masy ciała oraz regularna aktywność fizyczna. Dodatkowo, u pacjentów z szybką utratą masy ciała, na przykład po operacjach bariatrycznych, zaleca się terapię kwasem ursodeoksycholowym w odpowiednich dawkach w celu zapobiegania kamieniom w pęcherzyku żółciowym.