Kwasica to zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej w organizmie, które występuje, gdy pH krwi spada poniżej 7,35. Kwasica ketonowa to poważne powikłanie cukrzycy, charakteryzujące się obecnością ciał ketonowych w moczu. Rozwija się ona w sytuacji nagłego niedoboru insuliny, hormonu produkowanego przez trzustkę. Insulina reguluje stężenie glukozy we krwi oraz bierze udział w metabolizmie białek i tłuszczów. Nagły brak insuliny powoduje znaczny wzrost stężenia glukozy we krwi oraz niekorzystne zmiany w metabolizmie białek i tłuszczów, prowadząc do odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych.

Kwasica ketonowa może być pierwszym objawem cukrzycy typu 1, której leczenie wymaga insulinoterapii. Może również wystąpić u osób leczonych wcześniej z powodu cukrzycy, na przykład w przypadku zaprzestania stosowania insuliny, nieprawidłowego jej stosowania, ciężkich zakażeń, zawału serca, udaru mózgu, zapalenia trzustki, nadużywania alkoholu, ciąży oraz innych ostrych stanów chorobowych zwiększających zapotrzebowanie na insulinę.

Ketoacidoza może wystąpić z powodu każdego rodzaju cukrzycy, gdy organizm potrzebuje więcej insuliny. Jest to poważny stan, który zagraża życiu.

Warto zauważyć, że nie każdy wzrost poziomu glukozy we krwi prowadzi do ketoacydozy.

Pacjenci, u których rozwinęła się kwasica ketonowa, mogą mieć różnorodne objawy, takie jak nadmierne pragnienie, suchość w ustach, częste oddawanie dużych ilości moczu, osłabienie, senność, zawroty głowy, nudności, wymioty, bóle brzucha oraz klatki piersiowej.

Może także wystąpić zaburzenie świadomości oraz nawet spiaczka.

Lekarz podczas badania pacjenta z kwasicą ketonową może zauważyć charakterystyczny zapach acetonu z ust, objawy odwodnienia, niskie ciśnienie tętnicze, przyspieszenie akcji serca, zaburzenia oddychania (tj. oddech kwasiczy) oraz wzmożone napięcie podczas badania brzucha i zaburzenia neurologiczne.

Kwasica ketonowa to poważne zagrożenie życia. Dlatego każda osoba cierpiąca na cukrzycę, w przypadku wystąpienia nasilających się niepokojących objawów oraz po potwierdzeniu wysokiego stężenia glukozy we krwi, powinna natychmiast skontaktować się z pogotowiem ratunkowym lub udać się do szpitala.

Aby zdiagnozować kwasicę ketonową, lekarz może podejrzewać ją w przypadku wysokiego poziomu glukozy we krwi i charakterystycznych objawów zgłaszanych przez pacjenta, a także na podstawie obserwacji podczas badania fizyczne. Diagnozę potwierdza się, gdy stężenie glukozy we krwi przekracza 250 mg/dl (13,9 mmol/l), pH krwi spada poniżej 7,35, co jest potwierdzone w badaniu gazometrii krwi tętniczej lub włośniczkowej, a także obecności ciał ketonowych w moczu.

Kwasica ketonowa najczęściej wymaga hospitalizacji. Podczas leczenia stosuje się nawadnianie dożylnie oraz podawanie insuliny, zazwyczaj najpierw w postaci wlewu dożylnego, a następnie wstrzyknięć podskórnych. Ważne jest także leczenie ewentualnych chorób towarzyszących, które mogą przyczynić się do rozwoju kwasicy ketonowej. Po ustąpieniu objawów ostrego stanu lekarz dokładnie przeanalizuje dotychczasowe leczenie cukrzycy i dokona ewentualnych korekt w dawkowaniu oraz sposobie podawania insuliny.

Zwykle wprowadzenie odpowiedniego leczenia kwasicy ketonowej prowadzi do normalizacji poziomu glukozy we krwi oraz wyregulowania zaburzeń wodno-elektrolitowych i kwasowo-zasadowych. Ważne jest jednak, że jest to sytuacja, która stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia.

Po zakończeniu terapii należy szczegółowo porozmawiać z lekarzem o dalszym postępowaniu, w tym o zasadach diety dla osób z cukrzycą oraz poprawnej technice podawania insuliny. Ważne jest także regularne odwiedzanie Poradni Diabetologicznej w celu kontroli stanu zdrowia.

Lekarz prowadzący będzie decydował o częstotliwości badań i wizyt kontrolnych.

Osoba z cukrzycą powinna być świadoma ryzyka powikłań cukrzycy podczas infekcji lub innych ostrej choroby, takich jak kwasica ketonowa. W takich sytuacjach należy częściej monitorować poziom glukozy we krwi, dostosować dawkę insuliny oraz zadbać o odpowiednie nawodnienie. W aptekach dostępne są testy paskowe do pomiaru acetonu w moczu, co pozwala na wczesne wykrycie niekorzystnych zmian metabolicznych i szybsze skonsultowanie się z lekarzem.