Liszaj płaski charakteryzuje się pojawieniem się charakterystycznych zmian grudkowych na skórze, błonach śluzowych oraz czasami na paznokciach, zarówno pod względem klinicznym, jak i histopatologicznym.

Przyczyny liszaja płaskiego nie są do końca poznane. Stwierdzono częstsze występowanie tej choroby u pacjentów cierpiących na różne schorzenia autoimmunologiczne, takie jak marskość wątroby, zapalenie wątroby czy cukrzycę. Ponadto, zmiany typu liszaja płaskiego mogą pojawić się w wyniku reakcji przeszczep przeciwko gospodarzowi (GVHD) lub wskutek stosowania niektórych leków, takich jak penicylaminy, sole złota, arsen, metylodopa oraz kwas paraaminosalicylowy (PAS).

Liszaj płaski to powszechna choroba, która dotyka około 1% populacji. Objawia się ona u osób w różnym wieku, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, choć większość przypadków występuje między 30. a 60. rokiem życia.

Liszaj płaski charakteryzuje się nagłym pojawieniem się sinofioletowych, lśniących, wielobocznych grudek na skórze, które mają tendencję do zlewania się. Na ich powierzchni można zauważyć białawe linie, zwane siateczką Wickhama. Towarzyszy im charakterystyczny świąd skóry, który pacjenci zazwyczaj łagodzą pocieraniem, a nie drapaniem. Choroba ma charakter samoograniczający, a zmiany ustępują pozostawiając pozapalne przebarwienia. Typowa lokalizacja zmian to wewnętrzne powierzchnie nadgarstków, grzbiety stóp, przedramiona, okolice pępka i narządów płciowych. Liszaj płaski może również wystąpić na błonach śluzowych jamy ustnej, powodując białawe obszary o mlecznej barwie i układzie siateczkowatym. Zmiany na paznokciach mogą objawiać się zmniejszeniem grubości płytki, powstawaniem bruzd, nadmiernym rogowaceniem oraz uszkodzeniem fałdu paznokciowego. Czasami może dojść do destrukcji paznokcia i wytworzenia pterygium.

Klinicznie można wyróżnić kilkanaście odmian liszaja płaskiego, takich jak liszaj płaski przerosły, guzowaty, obrączkowaty, barwnikowy, pęcherzowy, pemfigoidopodobny, liniowy, dłoni i stóp, ostry uogólniony, zanikowy, mieszkowy, nadżerkowy, wywołany promieniowaniem słonecznym, w jamie ustnej, narządów płciowych, okołoodbytniczy oraz paznokciowy.

Jeśli zauważysz jakiekolwiek zmiany skórne, warto skonsultować się z dermatologiem.

Standardowy lis płaski jest łatwy do rozpoznania na podstawie jego wyglądu. Trzeba odróżnić go od łuszczycy drobnogrudkowej, wysypkami liszajopodobnymi, oraz świerzbem. W przypadku innych odmian choroby kluczowe jest przeprowadzenie badania histopatologicznego, które jest charakterystyczne i dość jednorodne we wszystkich postaciach liszaja płaskiego.

Liszaj płaski ustępuje spontanicznie u większości chorych w ciągu dwóch lat. Celem lekarza jest łagodzenie objawów choroby, które niestety są trudne do leczenia. W terapii miejscowej wyprysk płaski leczenia stosuje się silne maści zawierające glikokortykosteroidy, które pomagają zmniejszyć wykwity i łagodzą świąd. W terapii ogólnej stosuje się średnie dawki glikokortykosteroidów oraz fototerapię (PUVA). W przypadkach opornych na leczenie liszaja płaskiego można podać cyklosporynę lub retinoidy.