Choroba zapalna stawów związana z łuszczycą to schorzenie charakteryzujące się przewlekłym stanem zapalnym stawów oraz łuszczycą skóry. Często również dotyka inne obszary ciała, takie jak oczy, a nawet może przyspieszyć rozwój miażdżycy i jej powikłań. Objawy tej choroby mogą mieć różnorodny wygląd, począwszy od łagodnych form, do bardzo ciężkich, prowadzących do deformacji stawów i utraty zdolności do normalnego funkcjonowania. Ostatnie lata przyniosły znaczne postępy w leczeniu łuszczycowego zapalenia stawów, co pozwala lepiej kontrolować objawy choroby i spowalniać jej postęp.

Dokładna przyczyna choroby jest nieznana, ale u osób z predyspozycją genetyczną do łuszczycowego zapalenia stawów proces zapalny może zostać uruchomiony przez dodatkowy bodziec.

Najważniejsze czynniki ryzyka to podatność genetyczna, zakażenia, urazy mechaniczne, stres, leki i inne substancje chemiczne.

Choroba stawów spowodowana łuszczycą dotyka około 1/3 osób chorych na tę dolegliwość, która występuje u 1-2% populacji. Zazwyczaj zaczyna się między 30 a 50 rokiem życia, ale może również wystąpić u osób starszych lub młodszych. Zarówno mężczyźni, jak i kobiety są równie narażeni na rozwój choroby, choć może ona przebiegać nieco inaczej u obu płci.

Łuszczycowe zapalenie stawów może mieć zróżnicowany kurs, w zależności od stopnia zaangażowania układu ruchu i innych narządów. Objawy mogą pojawić się w jednym miejscu (np. nawracające zapalenie palca) lub dotyczyć wielu stawów. Objawy łuszczycowego zapalenia stawów najczęściej występują u osób z wcześniej zdiagnozowaną łuszczycą lub mogą się pojawić jednocześnie z objawami skórnymi. Czasami choroba zaczyna się u osób bez widocznych objawów skórnych, co utrudnia postawienie diagnozy.

Choroba ma zmienny przebieg, z okresami zaostrzeń, podczas których objawy mogą ustępować całkowicie lub częściowo. W trakcie zaostrzeń można zaobserwować również objawy „ogólne”, takie jak zmęczenie, uczucie rozbicia i wzrost temperatury ciała.

Charakterystyczne objawy łuszczycowego zapalenia stawów związane z narządem ruchu obejmują ból, sztywność i obrzęk stawów z ograniczeniem ich ruchomości. Mogą występować także zapalenia przyczepów ścięgnistych, zapalenie palca, deformacje stawów oraz dna moczanowa. Różne postaci choroby mogą objawiać się różnymi objawami, np. niesymetrycznym lub symetrycznym zapaleniem kilku stawów, zapaleniem dystalnych stawów międzypaliczkowych, postacią osiową, postacią okaleczającą.

Objawy łuszczycowego zapalenia stawów mogą dotyczyć również innych obszarów, takich jak skóra, paznokcie, oczy, miażdżyca i serce. Ważne jest monitorowanie zmian skórnych, stanu paznokci, ewentualnych objawów oczy i komplikacji sercowo-naczyniowych, aby wczesnie zareagować na ewentualne powikłania.

Chory z łuszczycą powinien powiadomić lekarza o dolegliwościach związanych z narządem ruchu - to mogą być pierwsze objawy łuszczycowego zapalenia stawów. Konieczne jest skonsultowanie się z reumatologiem w przypadku bólu i obrzęku stawów, aby ustalić diagnozę i odpowiednie leczenie.

W przypadku pogarszających się lub nie ustępujących objawów, konieczne jest natychmiastowe zwiększenie dawki leków lub zmiana preparatów. Zwróć się również do lekarza w razie bólu i zaczerwienienia oka oraz problemów z widzeniem, co może świadczyć o zapaleniu błony naczyniowej oka. Wystąpienie bólu, obrzęku i gorączki po punkcji stawu również wymaga pilnego leczenia. Informowanie lekarza o planowanej ciąży jest kluczowe, ponieważ większość leków stosowanych przy łuszczycowym zapaleniu stawów może być szkodliwa dla płodu.

Lekarz zazwyczaj diagnozuje łuszczycowe zapalenie stawów, gdy u pacjenta wystąpią objawy zapalenia stawów i choruje on na łuszczycę. Jeśli brak zmian skórnych, istotne są informacje dotyczące wystąpienia łuszczycy w rodzinie lub w przeszłości pacjenta. Kluczowe są także objawy takie jak zmiany na paznokciach, zapalenie przyczepów ścięgnistych, "palce kiełbaskowate" lub zapalenie oka - pomagają one odróżnić łuszczycowe zapalenie stawów od innych zapaleń stawów.

W badaniach laboratoryjnych szuka się podwyższonego OB i CRP (które świadczą o stanie zapalnym), chociaż u niektórych pacjentów wyniki te mogą być prawidłowe. Często przeprowadza się również inne badania reumatologiczne, takie jak czynnik reumatoidalny (którego zazwyczaj nie ma w ŁZS, co ułatwia różnicowanie z innymi zapaleniami stawów) i antygen HLA B27 (często spotykany w chorobach z grupy spondyloartropatii seronegatywnych, do których należy ŁZS). Istotne jest także wykonanie zdjęć rentgenowskich zajętych stawów (najczęściej rąk i stóp).

U pacjentów podejrzewających postać osiową przeprowadza się badania obrazowe kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych (zdjęcia rentgenowskie lub rezonans magnetyczny). W diagnostyce choroby pomocne może być także badanie ultrasonograficzne, które umożliwia zidentyfikowanie cech zapalenia w stawach i przyczepach ścięgnistych. W przypadku pacjentów z objawami zapalenia spojówek lub naczyniówki oka wymagane jest badanie okulistyczne.

Celem terapii łuszczycowego zapalenia stawów jest zatrzymanie postępu choroby i przywrócenie normalnego funkcjonowania. Nawet jeśli pełna remisja nie zawsze jest osiągalna, coraz częściej udaje się utrzymać chorobę na niskim poziomie aktywności.

Szybkie rozpoczęcie terapii jest kluczowe, aby uniknąć niesprawności i powikłań. Plan leczenia jest indywidualny dla każdego pacjenta, uwzględniając aktywność choroby, uszkodzenie stawów i innych narządów oraz choroby współistniejące. Skuteczne jest także łączenie różnych metod terapeutycznych, takich jak stosowanie leków i rehabilitacja. Konieczne jest także wczesne zapobieganie powikłaniom, na przykład chorobom sercowo-naczyniowym.

Stopień zmian skórnych nie zawsze odzwierciedla ciężkość łuszczycowego zapalenia stawów. Dlatego konieczna jest współpraca z dermatologiem i reumatologiem. Leki ogólnoustrojowe mogą pomóc zarówno w zmniejszeniu zmian skórnych, jak i stawowych.

Terapia łuszczycowego zapalenia stawów obejmuje stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych, glikokortykosteroidów, leków modyfikujących działanie układu odpornościowego oraz leków biologicznych. Istnieją także inne metody terapeutyczne, takie jak leczenie miejscowe, wsparcie psychiczne, odpoczynek, ćwiczenia, fizjoterapia oraz zaopatrzenie ortopedyczne. Wskazane jest także dbanie o odpowiednią dietę i profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych.

Choroba łuszczycowe zapalenie stawów jest trudna do wyleczenia, ale może mieć łagodny przebieg z długimi okresami remisji. Niestety u niektórych pacjentów jest agresywna i prowadzi do deformacji stawów oraz niesprawności. Ciężkie postaci choroby skracają życie pacjentów w porównaniu z populacją ogólną. Jednak dostępne metody leczenia coraz częściej pozwalają na osiągnięcie remisji i normalne funkcjonowanie.

Konieczne jest regularne monitorowanie stanu zdrowia pacjentów z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Obowiązkowa opieka specjalistów reumatologicznego, dermatologicznego i okulistycznego. Podczas zaostrzeń choroby konieczne są częste wizyty u lekarza celem dostosowania leczenia. W okresach stabilizacji wizyty mogą być rzadsze, zazwyczaj co 6-12 miesięcy.

Badania laboratoryjne są niezbędne do monitorowania stanu zapalnego i funkcji narządów wewnętrznych oraz oceny skutków ubocznych leków stosowanych w leczeniu. Ważne jest również regularne sprawdzanie stanu zdrowia sercowo-naczyniowego, w tym ciśnienia krwi, glukozy we krwi i poziomu lipidów. Konieczne jest również wcześniejsze zapobieganie osteoporozie i złamaniom kości poprzez odpowiednie leczenie.

Niestety, nie można zapobiec łuszczycowemu zapaleniu stawów. Jeśli masz łuszczycę i zauważysz objawy problemów ze stawami, konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem. Ważne jest unikanie czynników, które mogą wywołać lub nasilić chorobę.