Zakażenie wirusem EBV występuje głównie poprzez kontakt z osobą chora, rzadziej drogą kropelkową. Materiałem zakaźnym jest ślina zawierająca wirusy EBV, które przenoszone są przez jamę nosowo-gardłową. Okres wylęgania mononukleozy zakaźnej trwa od 30 do 50 dni, a zakaźność może utrzymywać się przez wiele miesięcy.

Ponieważ symptomy choroby pojawiają się sukcesywnie w przeciągu kilku dni, identyfikacja nie jest łatwa. Aby właściwie zdiagnozować chorobę, konieczne jest często przeprowadzenie badań laboratoryjnych (morfologia krwi, aktywność aminotransferaz). Czasami diagnoza jest utrudniona, dlatego należy kontynuować proces diagnostyczny w szpitalu, zwłaszcza że powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony może występować w wielu innych schorzeniach.

Leczenie mononukleozy zakaźnej polega głównie na łagodzeniu objawów choroby. Stosuje się leki przeciwgorączkowe, a w razie powikłań bakteryjnych może być konieczne podanie antybiotyku, zwłaszcza przy bakteryjnym zapaleniu gardła. W przypadkach ciężkich, kiedy występują problemy z oddychaniem i inne powikłania, konieczne jest leczenie szpitalne. Zarówno przebycie mononukleozy zakaźnej, jak i zakażenie bezobjawowe, powoduje nabycie odporności na całe życie.

Powikłania mononukleozy zakaźnej są rzadkie, ale mogą wystąpić problemy z oddychaniem, nawet bezdechy, spowodowane znacznym powiększeniem migdałków, niedrożnością nosa i powiększeniem węzłów chłonnych. Duże powiększenie śledziony może grozić jej pęknięciem w przypadku urazu (bardzo rzadkie powikłanie).

W okresie ostrej mononukleozy pacjent odczuwa zmęczenie, senność i apatię. W późniejszym okresie, zwłaszcza przy powiększeniu śledziony, zalecany jest oszczędzający tryb życia. Nie istnieje szczepionka chroniąca przed zakażeniem wirusem EBV. Najlepszą profilaktyką mononukleozy zakaźnej jest przestrzeganie podstawowych zasad higieny.