Hipermagnezemia oznacza stan, gdy stężenie magnezu we krwi przekracza wartości prawidłowe, czyli 1,2 mmol/l. Magnez odgrywa ważną rolę w organizmie, ponieważ wpływa na funkcjonowanie enzymów, reguluje wiele procesów w komórkach oraz prawidłowo działa na układ nerwowy, mięśnie i serce. Większość magnezu (99%) znajduje się w komórkach, natomiast tylko 1% jest w płynie pozakomórkowym, w tym we krwi. Magnez jest dostarczany z pożywieniem i płynami, wchłaniany w przewodzie pokarmowym i wydalany z moczem przez nerki.

Prawidłowe stężenie magnezu we krwi wynosi 0,7–1,2 mmol/l, jednak może nieco się różnić w zależności od laboratorium. Hipermagnezemia występuje, gdy stężenie magnezu przekracza 1,2 mmol/l.

Najczęstsze powody wysokiego stężenia magnezu we krwi to: ciężka niewydolność nerek lub ostra niewydolność nerek, nadużywanie preparatów magnezu w celach suplementacyjnych lub przeczyszczających, leczenie solami litu, niedoczynność tarczycy, niedoczynność nadnerczy, choroby zapalne żołądka i jelit, oraz zespół rozpadu nowotworu u pacjentów z chorobą nowotworową.

Wysokie stężenie magnezu we krwi to rzadkie zaburzenie. Zazwyczaj występuje u osób z niewydolnością nerek, które nadużywają preparatów magnezu. W zdrowych osobach, które odżywiają się normalnie i nie przyjmują preparatów magnezowych, hipermagnezemia nie występuje.

W przypadku łagodnej hipermagnezemii zazwyczaj nie występują żadne objawy.

Symptomy pojawiają się zazwyczaj dopiero, gdy poziom magnezu we krwi przekracza 2 mmol/l.

Najczęstszymi objawami hipermagnezemii są: uczucie mrowienia i zaczerwienienie twarzy, osłabienie mięśni, nudności, wymioty, zaparcia, zatrzymanie moczu.

Przy bardzo wysokim stężeniu magnezu (5–7 mmol/l) mogą wystąpić: całkowite porażenie mięśni z zaburzeniami oddychania, niedrożność jelit, blok serca, a nawet zatrzymanie pracy serca.

Objawy ciężkiej nadmiaru magnezu są na tyle poważne, że konieczne jest natychmiastowe wezwanie pogotowia ratunkowego.

Początkowe symptomy hipermagnezemii, takie jak osłabienie mięśni, nudności, itp. mogą sugerować poważną chorobę, jednakże są one niespecyficzne dla nadmiaru magnezu i mogą pojawić się również w innych schorzeniach. W przypadku wystąpienia takich objawów zaleca się skonsultowanie się z lekarzem rodzinnym, który oceni sytuację i zaleci niezbędne badania oraz leczenie.

Hipermagnezemię stwierdza się poprzez pomiar poziomu magnezu we krwi i dowiedzenia, że jest on powyżej normy.

Dodatkowe testy, które z reguły są wykonywane w przypadku stwierdzenia hipermagnezemii to EKG, poziom kreatyniny we krwi (w celu oceny funkcji nerek), stężenie wapnia, potasu, fosforu oraz gazometria.

W EKG mogą być zaobserwowane nieprawidłowości spowodowane wysokim poziomem magnezu.

Po diagnozie hipermagnezemii lekarz identyfikuje jej przyczynę, analizując przyjmowane wcześniej leki oraz obecne schorzenia, szczególnie nerek. Ocenia również, czy nadmiar magnezu jest zagrożeniem dla pacjenta i czy wymaga pilnego leczenia szpitalnego.

Leczenie zbyt wysokiego poziomu magnezu we krwi polega na eliminacji przyczyny, która spowodowała ten stan. Najczęstszą przyczyną jest nadużywanie suplementów magnezu, dlatego zaleca się zaprzestanie ich stosowania.

Leki moczopędne (np. furosemid) mogą przyspieszyć wydalanie magnezu z organizmu.

Jeśli hipermagnezemia stanowi zagrożenie dla pacjenta (np. objawia się porażeniem mięśni czy zaburzeniami pracy serca), podaje się wapń dożylnie.

W najbardziej zaawansowanych przypadkach, gdy konieczne jest pilne obniżenie bardzo wysokiego poziomu magnezu, można rozważyć dializę. Jest to najskuteczniejsza metoda usunięcia magnezu z organizmu. Często stosuje się hemodializę. Zazwyczaj pacjenci z niewydolnością nerek są najczęściej poddawani temu zabiegowi.

W sytuacji, gdy hipermagnezemia jest poważna lub stanowi zagrożenie dla pacjenta, konieczne jest leczenie szpitalne.

Podczas leczenia zbyt wysokiego poziomu magnezu we krwi regularnie monitoruje się jego stężenie. Badania kontrolne należy wykonywać zgodnie z zaleceniami lekarza.

Eliminacja przyczyny hipermagnezemii prowadzi do całkowitego wyleczenia.

Jeśli potencjalna przyczyna hipermagnezemii nadal istnieje (np. pacjent z niewydolnością nerek nadal stosuje środki przeczyszczające z magnezem), konieczne jest regularne monitorowanie poziomu magnezu we krwi z pomocą badań laboratoryjnych, aby szybko wykryć powtórne wystąpienie hipermagnezemii i rozpocząć odpowiednie leczenie.

Regularne monitorowanie poziomu magnezu we krwi jest istotne u pacjentów narażonych na hipermagnezemię. Wskazania dotyczące częstotliwości tych kontroli ustala lekarz prowadzący pacjenta.

Samodzielne długotrwałe przyjmowanie dużych dawek magnezu jest niebezpieczne, ponieważ u niektórych osób może prowadzić do hipermagnezemii, a w przypadku nierozpoznanej choroby nerek wysokie stężenie magnezu może stanowić zagrożenie dla życia.