Niedobór hormonów tarczycy może być spowodowany różnymi czynnikami, takimi jak choroba Hashimoto, usunięcie tarczycy czy leczenie jodem promieniotwórczym. Istnieją również rzadsze przyczyny, takie jak zapalenie tarczycy, niedoczynność tarczycy spowodowana lekami oraz wtórna niedoczynność tarczycy.

Wszystkie te czynniki mogą skutkować niedoborem hormonów tarczycy, co wymaga odpowiedniego leczenia.

Niedobór funkcji tarczycy jest powszechnym problemem; dotyka około 5% dorosłych kobiet i około 1% mężczyzn. Choć ryzyko niedoczynności tarczycy rośnie wraz z wiekiem (szczególnie u osób powyżej 60 lat), schorzenie może dotknąć także młodych ludzi oraz dzieci. W przypadku choroby Hashimoto, niedoczynność tarczycy często występuje w rodzinach.

Tarczyca jest narządem umiejscowionym u podstawy szyi. Objawy niedoczynności tarczycy mogą być różne, od uczucia ciągłego zimna i zmęczenia po problemy z miesiączkowaniem i niepłodność.

W badaniach laboratoryjnych można zauważyć podwyższone stężenie cholesterolu oraz niedokrwistość. Włosy mogą być bardzo suche, a skóra łuszcząca się. Ciężka niedoczynność tarczycy może prowadzić do poważnych schorzeń, takich jak choroby serca czy śpiączka.

Jeśli pojawią się objawy wskazujące na niedoczynność tarczycy, należy udać się do lekarza rodzinnego, który po przeprowadzeniu badania lekarskiego zdecyduje o konieczności wykonania oznaczenia TSH. Badania TSH powinny być regularnie wykonywane u osób, u których w rodzinie wystąpiła choroba Hashimoto. Wyjątkowo istotne jest wykrycie niedoczynności tarczycy u kobiet planujących ciążę, ponieważ może ona negatywnie wpływać zarówno na matkę, jak i płód. Dlatego wielu specjalistów zaleca przeprowadzenie badania TSH u każdej kobiety przed planowaną ciążą.

Do postawienia diagnozy niedoczynności tarczycy konieczne jest przeprowadzenie badań hormonalnych. Pierwsze badanie oceniające funkcjonowanie tarczycy (stężenie TSH we krwi) może zlecić lekarz rodzinny. Jeśli wynik okaże się nieprawidłowy (powyżej normy), konieczne jest wykonanie pomiaru stężenia tyroksyny (FT4). Niedoczynność tarczycy związana z chorobą tarczycy (a nie przysadki) może być rozpoznana, gdy podwyższone stężenie TSH łączy się z obniżonym stężeniem FT4.

W przypadku stwierdzenia niedoczynności tarczycy lekarz będzie starał się określić jej przyczynę. W tym celu mogą być pomocne badania, takie jak USG tarczycy, które mogą pomóc ustalić przyczynę problemu.

Oznaczenie stężenia przeciwciał przeciwtarczycowych w surowicy, zwłaszcza przeciwciał przeciwko tyreoperoksydazie (anty-TPO) lub tyreoglobulinie (anty-TG), może również przyczynić się do postawienia właściwej diagnozy. Podwyższone stężenie anty-TPO jest charakterystyczne dla choroby Hashimoto.

Niedobór hormonów tarczycy można uzupełnić poprzez regularne przyjmowanie lewotyroksyny, która jest syntetycznym zamiennikiem naturalnego hormonu tarczycy. Istnieje wiele preparatów lewotyroksyny, dlatego zaleca się stosowanie tego samego preparatu, aby osiągnąć optymalne efekty terapeutyczne. Regularne przyjmowanie hormonów tarczycy prowadzi do normalizacji poziomu TSH i przywrócenia prawidłowego funkcjonowania organizmu. Większość pacjentów może być leczona ambulatoryjnie, ale w przypadku ciężkiej niedoczynności tarczycy lub współistniejących poważnych schorzeń konieczne może być leczenie szpitalne.

Lewotyroksynę najlepiej przyjmować regularnie, najlepiej rano na czczo, około 30-60 minut przed posiłkiem. Dawkę leku ustala lekarz, a następnie monitoruje poziom TSH, dostosowując dawkę w razie potrzeby. Kontrole TSH powinny być wykonywane regularnie, zarówno podczas początkowego leczenia, jak i po ustabilizowaniu niedoboru tarczycy.

Ważne jest poinformowanie lekarza o przyjmowanych innych lekach, gdyż niektóre z nich mogą zaburzać wchłanianie lewotyroksyny, np. preparaty żelaza. Zaleca się stosowanie leków zawierających żelazo co najmniej dwie godziny przed lewotyroksyną, aby uniknąć interakcji leków.

Niemalże wszystkim pacjentom z niedoczynnością tarczycy zaleca się stosowanie lewotyroksyny i regularne monitorowanie poziomu TSH przez całe życie.

W niektórych sytuacjach, takich jak poporodowe zapalenie tarczycy, podostre zapalenie tarczycy czy polekowa niedoczynność tarczycy, samoczynne wyzdrowienie i ustąpienie niedoczynności tarczycy mogą wystąpić.

Autoimmunologiczne schorzenia tarczycy (takie jak choroba Gravesa i Basedowa, choroba Hashimoto) mają podłoże genetyczne. Nie jesteśmy w stanie kontrolować genetycznej podatności osób dotkniętych tym problemem. Osoby, u których w rodzinie występują autoimmunologiczne choroby tarczycy, powinny poinformować o tym swoich lekarzy, aby unikać ewentualnych leków, które mogą wpłynąć na rozwój choroby. Dodatkowo takie osoby powinny regularnie monitorować poziom TSH, aby szybko wykryć rozwijającą się niedoczynność tarczycy i zapobiec poważnym objawom.