Osteoporoza to częsta choroba osób starszych, znana jako "cicha epidemia" ze względu na jej często bezobjawowy przebieg. Co trzecia kobieta po menopauzie cierpi na tę dolegliwość. Ryzyko złamania kości z powodu osteoporozy u 50-letnich kobiet sięga nawet 40% w ciągu życia, a u mężczyzn 13-22%.

Osteoporoza i jej powikłania są głównymi przyczynami zgonów w krajach rozwiniętych - złamania kości mogą prowadzić do wielu powikłań, takich jak przewlekły ból, zanik mięśni, unieruchomienie, odleżyny, zatorowość płucna, a także zwiększone ryzyko zakażeń. Leczenie tych powikłań często wymaga długotrwałego pobytu w szpitalu, intensywnej rehabilitacji oraz opieki długoterminowej.

Osteoporoza rzadko daje jakiekolwiek objawy na początkowym etapie, ale staje się widoczna dopiero po złamaniu kości, które często może być bagatelizowane lub przeoczone.

Złamania kręgów są najczęstszymi konsekwencjami osteoporozy, prowadząc stopniowo do obniżenia wzrostu, garbienia się, problemów z poruszaniem oraz nastroju, a nawet depresji. Niestety, może to prowadzić do niesprawności oraz potrzeby pomocy innych osób.

Trzonowe złamania kręgów mogą powodować przewlekłe bóle kręgosłupa, które często są traktowane jako normalne objawy starzenia się. Chorzy często nie pamiętają urazu, który spowodował złamanie kręgu.

Bardziej nagłe bóle kręgosłupa mogą być wynikiem złamania kręgu, które może uciskać nerwy, powodując ból, drętwienie i niedowład kończyny dolnej.

Złamania kości długich są częstsze w okresie jesienno-zimowym, gdyż zwiększa się ilość upadków i poślizgnięć. Typowe dla osteoporozy są złamania kości przedramienia i szyjki kości udowej, które często są bardzo bolesne i mogą prowadzić do różnych powikłań, a nawet zgonu.

Osteoporoza w początkowym stadium często przebiega bezobjawowo, dlatego ważne jest, aby być świadomym zagrożenia i podjąć odpowiednie kroki zapobiegawcze zanim dojdzie do złamania kości. Osoby należące do grupy ryzyka (kobiety po menopauzie, mężczyźni powyżej 65. roku życia oraz osoby z innymi czynnikami predysponującymi do osteoporozy) powinny skonsultować się z lekarzem w celu wdrożenia odpowiedniego postępowania profilaktycznego.

Szybka diagnoza osteoporozy jest konieczna u pacjentów, u których występują objawy złamań osteoporotycznych lub pośrednie symptomy, takie jak utrata wzrostu, skrzywienie kręgosłupa czy przewlekły ból kręgosłupa.

Celem terapii osteoporozy jest zapobieganie złamaniom kości oraz ewentualnym powikłaniom. Kluczową rolę odgrywa tutaj dobra współpraca pomiędzy pacjentem a lekarzem. Świadomość przebiegu choroby, szczególnie na etapie przed złamaniem kości, powinna motywować do zmiany stylu życia oraz regularnego stosowania leków. Należy pamiętać, że większość leków musi być przyjmowana przez długi okres, często nawet kilka lat, a działania profilaktyczne powinny być kontynuowane do końca życia.

Warto zauważyć, że odpowiednie postępowanie pozwala skutecznie zapobiec złamaniom kości i utrzymać sprawność fizyczną do późnej starości.

Eliminacja czynników ryzyka jest niezbędna w prewencji i leczeniu osteoporozy. Niezwykle ważne jest odpowiednie spożycie wapnia i witaminy D, które stanowią kluczowy element terapii. Konieczne jest monitorowanie gospodarki wapniowej w organizmie w trakcie leczenia.

Leki zmniejszające ryzyko złamań kości są stosowane w terapii osteoporozy. Istnieje kilka grup leków o różnych mechanizmach działania, które należy dobierać indywidualnie do każdego pacjenta. Ważne jest stosowanie leków o potwierdzonej skuteczności w zapobieganiu złamaniom.

Ważnym elementem postępowania jest także zapobieganie urazom i upadkom, co stanowi kluczowy element terapii u pacjentów z osteoporozą. Leczenie złamań jest również istotne, wymaga złagodzenia bólu i minimalizacji niesprawności.

Leczenie osteoporozy wtórnej uzależnione jest od przyczyny choroby. W przypadku różnych schorzeń stawów, konieczne jest leczenie choroby podstawowej oraz odpowiednie zastosowanie terapii zmniejszającej ryzyko złamań kości.

Pierwotna nadczynność przytarczyc jest jedną z niewielu przyczyn osteoporozy, której można całkowicie wyleczyć na wczesnym etapie. W przypadku niemożności operacji, konieczne jest regularne monitorowanie stężenia wapnia i gęstości kości.

Osteoporoza pierwotna nie może być całkowicie wyleczona, ponieważ wynika z naturalnego procesu starzenia się organizmu. Jednak dzięki odpowiedniemu leczeniu możliwe jest zahamowanie jej postępu. Warto rozpocząć profilaktykę już we wczesnym wieku, dbając o odpowiednie spożycie wapnia i witaminy D oraz regularną aktywność fizyczną. Szacuje się, że takie działania mogą zapobiec nawet połowie późniejszych złamań osteoporotycznych.

Zmiany w stylu życia w dorosłym wieku mogą natomiast zmniejszyć utratę tkanki kostnej o około 1/3. Przyjmowanie leków zmniejszających ryzyko złamań kości może zapobiec nawet 60% złamań kręgów oraz około 40% złamań poza kręgosłupowych (np. nadgarstka, szyjki kości udowej).

Złamania osteoporotyczne wiążą się z wysoką śmiertelnością oraz pogorszeniem jakości życia chorych. Na przykład, po złamaniu szyjki kości udowej co piąta osoba umiera w ciągu roku, a połowa nie odzyskuje pełnej sprawności. Natomiast po złamaniu trzonu kręgowego, które często pozostaje niezauważone, co piąta osoba umiera w ciągu 5 lat.

W przypadku osteoporozy wtórnej, możliwość zahamowania lub wyleczenia zależy od choroby podstawowej.