Co to jest padaczka i jakie są jej przyczyny?
Padaczka to przewlekła choroba mózgu, charakteryzująca się występowaniem wielokrotnych epizodów padaczkowych.
U większości chorych nie udaje się określić przyczyny padaczki przy użyciu obecnie dostępnych metod diagnostycznych.
W przypadkach, gdy etiologia padaczki jest znana, różni się ona w zależności od grupy wiekowej.
- Padaczka rozpoczynająca się w dzieciństwie zazwyczaj jest spowodowana wadami wrodzonymi, genetycznie uwarunkowanymi chorobami, chorobami zakaźnymi (takimi jak różyczka, toksoplazmoza) lub urazami podczas porodu.
- Najczęstszymi znanymi przyczynami padaczki u dorosłych są guzy i urazy mózgu, zapalenia mózgu i opon oraz u osób powyżej 65. roku życia - udary mózgu i choroby zwyrodnieniowe (m.in. choroba Alzheimera).
Rozpocznij konsultację
Wybierz lek przechodząc do wyszukiwarki inny lek
Cena konsultacji: 59,00 zł
Jak często występuje padaczka?
Padaczka jest jednym z najczęstszych schorzeń układu nerwowego. Szacuje się, że dotyka ona do 1% populacji (co stanowi około 400 tysięcy przypadków w Polsce i 60-70 milionów na całym świecie). Diagnoza padaczki dokonywana jest zazwyczaj po wystąpieniu co najmniej dwóch niezachowanych napadów, czyli takich, które nie były spowodowane żadnym konkretnym czynnikiem zewnętrznym.
Niektóre osoby mogą doświadczyć jednego napadu padaczkowego w ciągu życia. Taki pojedynczy napad może być spowodowany przez czynniki takie jak wysoka temperatura (na przykład drgawki gorączkowe u dzieci), alkohol, nieprawidłowe poziomy cukru we krwi czy uraz głowy. Po jednym takim napadzie zazwyczaj nie ma potrzeby podjęcia leczenia.
Jak się objawia padaczka?
Objawem epilepsji są epizodyczne napady drgawkowe spowodowane chwilowymi zaburzeniami aktywności bioelektrycznej mózgu. Napady drgawkowe mogą przybierać różne postaci w zależności od obszaru mózgu, w którym występują nieprawidłowe wyładowania bioelektryczne. Najczęściej kojarzona jest z napadem grand mal, czyli toniczno-klonicznym, charakteryzującym się utratą świadomości, gwałtownymi ruchami ciała i występowaniem sinicy. Napady te trwają zazwyczaj kilka minut i po nich pacjent może być zmęczony, senny oraz odczuwać ból mięśni czy głowy. Czasami mogą występować także nietypowe objawy, takie jak aurora przed napadem czy różne postacie napadów mioklonicznych, które mogą nie obejmować drgań ciała. Epilepsja jest schorzeniem, które może sprawiać trudności w diagnozie z powodu szerokiego spektrum jej objawów.
Co robić w razie wystąpienia objawów padaczki?
Jeśli u osoby, która nie była wcześniej chora na epilepsję, wystąpi atak padaczkowy z drgawkami i utratą świadomości, należy natychmiast wezwać pomoc medyczną. W przypadku łagodniejszych ataków, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.
Jeśli zaś u osoby z wcześniejszą diagnozą epilepsji dojdzie do ataku padaczkowego, należy:
- Przede wszystkim zachować spokój, ponieważ większość ataków ustępuje po 2-3 minutach.
- Położyć chorego w bezpiecznym miejscu, by zabezpieczyć go przed upadkiem, zranieniem, urazem głowy lub ciała.
- Monitorować oddech i przepływ powietrza przez drogi oddechowe.
- Rozluźnić ubranie w okolicach szyi, odpiąć pasek, usunąć ewentualne przedmioty z ust chorego (np. protezę zębową).
- Podczas ataku nie wolno otwierać zaciśniętych szczęk ani wkładać nic do ust, nie należy siłą trzymać rąk ani nóg chorego, nie wolno podawać wody ani leków do ust, gdy chory jest nieprzytomny.
- Poczekać, aż atak ustąpi, ulokować chorego na boku, aby uniknąć duszenia się, pozostać przy pacjencie do momentu odzyskania pełnej sprawności.
- Po zakończeniu ataku, chory może być senny (trzeba pozwolić mu się zrelaksować) lub pobudzony (nie należy stosować przemocy).
- Jeżeli atak trwa dłużej lub występują kolejne ataki, należy natychmiast wezwać pomoc medyczną.
Jak lekarz ustala diagnozę padaczki?
W diagnostyce padaczki kluczową rolę odgrywa analiza wywiadu. Lekarz zadaje szczegółowe pytania pacjentowi oraz świadkom napadu (rodzina, znajomi) dotyczące przebiegu uczucia, ewentualnych innych dolegliwości i leków, które pacjent przyjmuje, a także o występowaniu padaczki w rodzinie. Ponadto lekarz przeprowadza badanie neurologiczne, oraz zleca dodatkowe testy, takie jak badania krwi, aby wykluczyć inne przyczyny napadów.Jednym z kluczowych badań wykonywanych w przypadku podejrzenia padaczki jest elektroencefalografia (EEG). Polega ona na rejestrowaniu aktywności elektrycznej mózgu, widocznej na zapisie papierowym lub na monitorze komputera. To bezpieczne i bezbolesne badanie, które ma istotne znaczenie w identyfikacji rodzaju padaczki, typów napadów, prognozie oraz metodach leczenia. Jednak brak zmian w zapisie EEG nie oznacza wykluczenia padaczki, podobnie jak sam fakt obecności zmian w zapisie nie potwierdza diagnozy, ponieważ mogą one występować również u osób bez tej choroby.W niektórych sytuacjach badanie EEG może nie wystarczyć do postawienia diagnozy, wtedy neurolog zaleca dodatkowe badania, takie jak tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, badanie wideo-EEG, które polega na jednoczesnej rejestracji zapisu EEG i obrazu pacjenta na kamerze wideo.Ostateczne decyzje dotyczące koniecznych badań podejmuje neurolog.
Jakie są sposoby leczenia padaczki?
Metoda leczenia padaczki polega na podawaniu leków przeciwpadaczkowych, które mają na celu zapobieganie napadom. Dobór leku zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj padaczki i inne choroby pacjenta. Często konieczne jest stosowanie kilku leków jednocześnie, a skuteczność leczenia zależy m.in. od przestrzegania dawek i unikania czynników wywołujących napady. W przypadku braku skuteczności leków, stosuje się leczenie operacyjne lub dietę ketogenną. Istnieje także możliwość zaprzestania przyjmowania leków po okresie bez napadów, jednak decyzję podejmuje neurolog. Leczenie chirurgiczne polega na usunięciu fragmentu mózgu z ogniskiem padaczkowym, a stymulacja nerwu błędnego polega na wszczepieniu urządzenia hamującego napady. Dieta ketogenna, bogata w tłuszcze i uboga w cukry, jest stosowana u dzieci z lekooporną padaczką pod kontrolą lekarza i dietetyka.
