Palce pałeczkowate to symptom chorobowy, który charakteryzuje się nadmiernym wzrostem tkanki łącznej na końcu palców, głównie pod paznokciami rąk, rzadziej stóp. Zmiany te sprawiają, że palce przybierają charakterystyczny kształt przypominający pałeczki dobosza, a paznokcie stają się zniekształcone i przypominają okrągłe, wypukłe szkiełka od zegarka. Mimo że zmiany są wyraźne, nie towarzyszy im ból.

Palce pałeczkowate mogą być objawem różnych schorzeń, zazwyczaj związanych z przewlekłym niedotlenieniem organizmu. Dokładny mechanizm powstawania tego objawu nie jest do końca poznany.

Palce pałeczkowate mogą być obecne od urodzenia, ale częściej występują jako objaw chorób.

Zwłaszcza często palce pałeczkowate pojawiają się w przypadku chorób układu oddechowego, takich jak rak płuca i inne nowotwory płuca, przewlekła obturacyjna choroba płuc, ropień płuca, rozstrzenie oskrzeli, gruźlica płuc, mukowiscydoza, sarkoidoza, a także inne choroby śródmiąższowe płuc.

Palców pałeczkowatych można również spodziewać się w przypadku chorób układu krążenia, takich jak wrodzone wady serca, infekcyjne zapalenie wsierdzia, choroby naczyń tętniczych i żylnych, jak np. tętniak aorty.

Choroby układu pokarmowego również mogą być przyczyną palców pałeczkowatych, takie jak choroba Leśniowskiego i Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, marskość wątroby, czy nowotwory przewodu pokarmowego.

Palce pałeczkowate mogą towarzyszyć chorobom endokrynologicznym, takim jak choroba Gravesa i Basedowa, nadczynność przytarczyc, akromegalia, a także chorobom reumatycznym, takim jak osteoartropatia przerostowa czy łuszczycowe zapalenie stawów.

Inne możliwe przyczyny palców pałeczkowatych to hiperwitaminoza A, zaburzenia odżywiania, narkomania, syringomyelia, zatrucia, np. fosforem, arsenem, rtęcią, berylem czy alkoholem, oraz liszaj rumieniowaty.

Palców pałeczkowatych obustronnie charakteryzują sinicę centralną, a jednostronne mogą być skutkiem upośledzenia krążenia tętniczego w danej kończynie.

Palce pałeczkowate mogą być objawem osteoartropatii przerostowej, która charakteryzuje się również zgrubieniem okostnej, bolesnością uciskową, obrzękiem, a także objawami obecności płynu w stawach.

Istnieje wiele chorób, które mogą prowadzić do wystąpienia palców pałeczkowatych. Warto zatem skonsultować się z lekarzem, jeśli zauważymy jakiekolwiek zmiany w wyglądzie palców. Może to być sygnał poważnej choroby, którą należy poddać diagnozie i odpowiedniemu leczeniu. Nie wolno bagatelizować tego objawu!

Lekarz zapyta o poniższe symptomy:

• problemy z oddychaniem, trudności w oddychaniu, ograniczona zdolność do poruszania
• trudności w wykonywaniu wysiłku fizycznego i szybkie odczuwanie zmęczenia
• bóle w klatce piersiowej
• zawroty głowy, omdlenia, nieregularne bicie serca
• nieprawidłowy przyrost masy ciała, zmiany w apetycie
• kaszel, odkrztuszanie plwociny
• temperatura ciała podwyższona
• bóle brzucha, zwiększenie obwodu brzucha
• wypadanie włosów, suchość skóry, zmiany w kolorze skóry
• trudności z wypróżnianiem (biegunka, zaparcia), obecność krwi lub śluzu w kale.

W celu znalezienia przyczyny powiększenia palców pałeczkowatych, lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad i badanie pacjenta, aby podjąć decyzję o dodatkowych badaniach - laboratoryjnych i obrazowych - celem uzyskania dodatkowych informacji.

Wywiad obejmuje historię aktywnego i biernego palenia tytoniu, narażenie na szkodliwe substancje chemiczne i dymy w miejscu pracy lub w otoczeniu, spożycie alkoholu i innych środków, szczegółową historię rodzinna, przeszłe operacje, zatrucia, zaburzenia żywieniowe.

Na podstawie zebranych informacji i badania lekarz planuje dalszą diagnostykę, która może obejmować badania laboratoryjne i obrazowe. Zazwyczaj zleca się badania krwi: morfologię, próby wątrobowe (AlAT, AspAT, GGTP, bilirubinę), proteinogram, wskaźniki zapalenia (białko CRP, OB), badanie poziomu hormonów (np. TSH), czasem również markery nowotworowe.

Badania obrazowe mogą obejmować RTG płuc, USG jamy brzusznej, serca, spirometrię, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny.

Postępowanie diagnostyczne różni się w zależności od podejrzewanej przyczyny powiększenia palców pałeczkowatych.