Niektóre szczepy paciorkowców mogą wywoływać szkarlatynę poprzez produkcję toksyny bakteryjnej. Paciorkowce to bakterie, które mogą być odpowiedzialne za rozwój anginy.

Zakażenie szkarlatyną może nastąpić od osoby chorej na anginę lub płonicę. Można się nią zarazić drogą kropelkową, a także poprzez kontaminowane przedmioty lub pokarm zakażony przez chorego. Ryzyko zachorowania po kontakcie domowym z chorym wynosi około 25%. Największe ryzyko zachorowania występuje u dzieci, a choroba jest rzadka u dorosłych. Większość zakażeń ma miejsce w przedszkolach i szkołach. Zachorowania są częstsze w klimacie umiarkowanym, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych. Okres wylęgania choroby jest krótki - od 12 godzin do 4 dni.

Szkarlatyna zaczyna się nagle – pojawia się intensywny ból gardła oraz trudności z połykaniem, ból głowy, czasem ból brzucha, nudności i wymioty (częściej u dzieci), gorączka (>38°C), zapalenie gardła i migdałków podniebiennych. Gardło w płonicy jest intensywnie czerwone (szkarłatne, płonące). Na języku pojawia się biały nalot, który z czasem ustępuje. Po 4–5 dniach język staje się czerwony, z widocznymi brodawkami (język malinowy), mogą pojawić się także wybroczyny (czerwone plamy) na błonie śluzowej podniebienia. Towarzyszyć temu mogą powiększone węzły chłonne szyjne przednie. Nie występuje kaszel ani katar.

W drugim dniu choroby zazwyczaj pojawia się wysypka. Jest ona drobnoplamista (jak po uderzeniu skóry drobną szczoteczką). Obecna jest na twarzy, z wyjątkiem trójkąta pomiędzy fałdami nosowymi i brodą. Bardzo wyraźnie widoczna jest w okolicach pachowych, pachwinowych i na pośladkach. Skóra staje się szorstka.

Wysypka zanika po kilku godzinach lub dniach, w zależności od jej intensywności. W przypadku bardzo nasilonych zmian skórnych, skóra może przypominać barwą gotowanego homara. Charakterystyczne dla płonicy jest delikatne złuszczanie skóry. Po około 7 dniach skóra twarzy zaczyna łuszczyć się, po 2 tygodniach skóra tułowia, a po 3 tygodniach skóra dłoni i stóp. Proces łuszczenia skóry może trwać kilka tygodni.

1. Wysypka towarzysząca chorobie szkarlatnej ma charakterystyczne cechy, co ułatwia postawienie diagnozy. Aby potwierdzić rozpoznanie, konieczne jest przeprowadzenie posiewu wymazu z gardła i migdałków lub szybkiego testu na obecność antygenu PBHA, który wskazuje na infekcję paciorkowcami (tak samo jak w przypadku anginy paciorkowcowej).

2. Wysypka towarzysząca szkarlatynie jest dość charakterystyczna, co ułatwia rozpoznanie. W celu potwierdzenia diagnozy wykonuje się posiew wymazu z gardła i migdałków lub „szybki” test na obecność antygenu PBHA, który świadczy o zakażeniu paciorkowcami (podobnie jak przy anginie paciorkowcowej).

Leczenie płonicy polega na podawaniu leków antybiotycznych, leków zmniejszających gorączkę, utrzymaniu odpowiedniego nawodnienia oraz stosowaniu preparatów do ssania zawierających substancje przeciwbólowe i przeciwzapalne. Możliwe jest przeprowadzanie terapii w warunkach domowych, chociaż dzieci z cięższym przebiegiem choroby lub powikłaniami powinny być hospitalizowane.

Podczas przebiegu szkarlatyny mogą pojawić się komplikacje podobne do tych w anginie paciorkowcowej. Takie jak:

• ropne powikłania (wczesne) - ropnie okołogardłowe, ropne zapalenie węzłów chłonnych szyjnych, ropne zapalenie ucha środkowego i/lub wyrostka sutkowatego, ropne zapalenie zatok przynosowych,
• późne powikłania immunologiczne (bardzo rzadko u dorosłych) - gorączka reumatyczna, ostre kłębuszkowe zapalenie nerek,
• inne (bardzo rzadko) - zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Dlatego każdy dodatkowy objaw, nawrót gorączki, powiększenie węzłów chłonnych, osłabienie stanowią wskazanie do ponownej wizyty lekarskiej.

Możesz zachorować na płonicę trzy razy, ponieważ istnieją trzy rodzaje toksyn bakteryjnych. Po przechorowaniu stajesz się odporny na konkretny typ toksyny. Niemowlęta nie chorują na tę chorobę.

Śmiertelność w przypadku nieleczonych przypadków płonicy wynosi od 15 do 20%. Rokowanie w przypadku niepowikłanej płonicy jest dobre.

Brak szczepionki zapobiegającej zarażeniu się szkarlatyną.

Jedynym skutecznym sposobem zapobiegania jest unikanie kontaktu z osobami chorymi. Osoby chore powinny być izolowane przez 24 godziny po rozpoczęciu leczenia odpowiednim antybiotykiem.