Choroba nerek, która trwa dłużej niż 3 miesiące, nazywana jest przewlekłą chorobą nerek.

Objawy uszkodzenia nerek to białkomocz, krwiomocz, obecność torbieli oraz obniżone przesączanie kłębuszkowe (GFR poniżej 60 ml/min).

Przesączanie kłębuszkowe (GFR) oblicza się na podstawie stężenia kreatyniny w surowicy krwi, uwzględniając masę ciała, wiek i płeć.

Normalne GFR wynosi powyżej 90 ml/min, a gdy jest stałe mniejsze niż 60 ml/min, mówimy o obecności przewlekłej niewydolności nerek.

Przyczyny przewlekłej niewydolności nerek obejmują cukrzycową chorobę nerek, zapalenia nerek, uszkodzenie nerek spowodowane nadciśnieniem, miażdżycą, wady układu moczowego u dzieci, śródmiąższowe choroby nerek, kamicę, przeszkody w odpływie moczu i zwłóknienie nerek.

Z biegiem czasu dochodzi do zmniejszenia liczby funkcjonujących nefronów i zwłóknienia nerek.

Choroba nerek postępuje, prowadząc do pogorszenia się funkcji nerek, ale istnieją skuteczne metody leczenia, które opóźniają postęp choroby.

Choroba nerek o długotrwałym przebiegu jest powszechnym schorzeniem, spowodowanym głównie przez takie czynniki jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i miażdżyca. Co roku można założyć, że 150 na milion osób rozwija przewlekłą chorobę nerek, jednak w podeszłym wieku jest to znacznie częstsze, dotykając nawet 30% osób powyżej 65 roku życia.

Prognozuje się, że w nadchodzących latach częstość przewlekłej choroby nerek może podwoić się.

Objawy różnią się w zależności od przyczyny uszkodzenia nerek i stopnia zaawansowania choroby nerek. Jeśli podstawową przyczyną jest schorzenie nerek, takie jak zapalenie kłębuszkowe lub śródmiąższowe, objawia się to obecnością białka i krwi w moczu, obrzękami i wysokim ciśnieniem krwi. Natomiast w przypadku cukrzycy lub nadciśnienia tętniczego pierwszym objawem jest mikroalbuminuria, a potem częste oddawanie moczu, podwyższone ciśnienie krwi i duszności. Kiedy dochodzi do zaburzeń filtracji kłębuszkowej, objawia się to niewydolnością nerek, która prowadzi do gromadzenia się wody i sodu w organizmie, powodując obrzęki, podwyższone ciśnienie krwi i problemy z sercem. Dodatkowo, zaburzenia wydalania fosforanów i witaminy D prowadzą do nadczynności przytarczyc, osteodystrofii nerkowej oraz zwiększają ryzyko zawału serca i udaru mózgu. W niewydolności nerek organizm nie jest w stanie efektywnie usuwać substancji toksycznych, co prowadzi do wielu powikłań.

Dlatego ważne jest monitorowanie objawów niewydolności nerek, które mogą być różne w zależności od pacjenta, np. osłabienie, problemy ze skórą, nadciśnienie, zaburzenia układu krwionośnego, pokarmowego, hormonalnego i nerwowego. Dlatego bardzo istotne jest regularne kontrolowanie stanu zdrowia nerek i podjęcie odpowiednich działań profilaktycznych.

Jeśli otrzymasz nieprawidłowe wyniki badania moczu lub zauważysz powyższe objawy, natychmiast skonsultuj się z lekarzem - mogą one wskazywać na poważną chorobę.

Przewlekłe schorzenie nerek jest diagnozowane na podstawie utrzymujących się przez więcej niż 3 miesiące objawów uszkodzenia nerek lub zmniejszonego przesączania kłębuszkowego. Aby potwierdzić rozpoznanie, konieczne jest przeprowadzenie badania moczu, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi i zazwyczaj USG nerek. Po potwierdzeniu choroby, konieczne są dalsze badania w celu ustalenia przyczyny i ewentualnych zaburzeń nerkowych.

Wykrycie przyczyny przewlekłego schorzenia nerek może być trudne, ale ważne dla dalszego postępowania. Wczesne wykrycie choroby nerek ma kluczowe znaczenie dla rokowania, dlatego należy regularnie badać osoby z czynnikami ryzyka. Badania takie jak oznaczanie albuminy w moczu, stężenie kreatyniny i USG nerek mogą pomóc w wczesnej identyfikacji problemów nerkowych.

Osoby cierpiące na przewlekłą chorobę nerek lub podejrzewające ją powinny być skonsultowane z nefrologiem, a pacjenci z znacznym obniżeniem przesączania kłębuszkowego (GFR <60 ml/min) powinni być regularnie monitorowani przez nefrologa.

Terapia przewlekłej choroby nerek polega na leczeniu przyczyny uszkodzenia nerek oraz na działaniach mających na celu zatrzymać dalsze pogłębianie się tego uszkodzenia.

Postępowanie obejmuje leczenie nadciśnienia, stosowanie leków zmniejszających białkomocz, zwalczanie czynników ryzyka miażdżycy, unikanie substancji uszkadzających nerki, dostosowaną do stadium choroby dietę, usuwanie przeszkód w odpływie moczu z nerek, leczenie niedokrwistości i innych powikłań.

Leczenie nadciśnienia jest kluczowe dla hamowania postępu choroby nerek.

Ograniczenie spożycia soli jest konieczne ze względu na wpływ sodu na ciśnienie krwi u osób z chorobą nerek. Preparaty należące do inhibitorów konwertazy angiotensyny oraz blokerów receptora angiotensynowego są zalecane do obniżenia ciśnienia krwi.

Czynniki ryzyka miażdżycy powinny być leczone odpowiednio, podobnie jak dieta, która odgrywa istotną rolę w leczeniu przewlekłej choroby nerek.

Niewłaściwe leki mogą być szkodliwe dla nerek, dlatego konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem przed zastosowaniem jakiegokolwiek preparatu.

Dieta odgrywa kluczową rolę w leczeniu przewlekłej choroby nerek; każdy problem z odpływem moczu powinien być leczony, a niedokrwistość jest powszechna u pacjentów z niewydolnością nerek.

Zaleca się regularne szczepienia przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B u wszystkich chorych z przewlekłą chorobą nerek.

Całkowite uzdrowienie przewlekłej choroby nerek nie jest możliwe, ponieważ utrata nefronów jest nieodwracalna, a proces włóknienia nerek zazwyczaj postępuje. Niemniej jednak u wielu osób możliwe jest istotne spowolnienie rozwoju choroby, zwłaszcza jeśli zostanie ona wykryta bardzo wcześnie. Kluczowe jest usunięcie przyczyny uszkodzenia nerek, odpowiednie leczenie nadciśnienia oraz zmniejszenie białkomoczu, co najlepiej osiągnąć poprzez stosowanie leków nefroprotekcyjnych. Wśród metod leczenia nerkozastępczego szczególnie obiecującą opcją jest skuteczna transplantacja nerki, co pozwala pacjentom powrócić do „prawie normalnego życia”.

Przewlekła dysfunkcja nerek wymaga ciągłej opieki medycznej. Dla niektórych pacjentów może to oznaczać tylko regularne kontrole oraz leczenie choroby podstawowej (np. cukrzyca, nadciśnienie), podczas gdy dla innych, w najbardziej zaawansowanych przypadkach, konieczne jest zastąpienie funkcji nerek.

Zapobieganie przewlekłym schorzeniom nerek opiera się na skutecznym leczeniu ich przyczyn, które w większości przypadków to cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i miażdżyca, a także pierwotne choroby nerek (kłębuszkowe i śródmiąższowe zapalenie nerek, wrodzone schorzenia nerek).

Należy unikać nadmiernego stosowania leków przeciwbólowych, zwłaszcza tych dostępnych bez recepty, ponieważ ich nadużywanie nie podlega kontroli lekarskiej. Istotne jest skuteczne leczenie ognisk zapalnych, szczególnie przewlekłych, ponieważ mogą one wywołać procesy immunologiczne prowadzące do zapalenia kłębuszkowego nerek. Są one często zlokalizowane w migdałkach, zębach i tkankach okołozębowych.

Choć rozwinięciu przewlekłego schorzenia nerek często nie da się zapobiec, to niemal zawsze można skutecznie zatrzymać jego postęp, jeśli zostanie wcześnie wykryte. Dlatego tak istotne jest aktywne poszukiwanie go w grupach osób narażonych, takich jak pacjenci z cukrzycą, nadciśnieniem, miażdżycą, otyłością, w podeszłym wieku lub z historią chorób nerek w rodzinie.