Bez wątpienia przyłuszczyca jest jednym z najbardziej enigmatycznych schorzeń w dziedzinie dermatologii. Charakteryzuje ją brak powiązań z łuszczycą. Istnieje pogląd, że przyłuszczyca plackowata może być prekursorem ziarniniaka grzybiastego, jednej z postaci chłoniaka skóry.

Nauka nie jest w stanie jednoznacznie określić przyczyn tej choroby.

Wyróżniamy:

• przyłuszczycę plackowatą drobnoogniskową albo palczastą
• przyłuszczycę plackowatą wielkoogniskową z jej odmianą poikilodermiczną.

Przyłuszczycę plackowatą drobnoogniskową częściej spotyka się u mężczyzn. Jest to przewlekła dermatoza, charakteryzująca się ogniskami rumieniowo-złuszczającymi, umiejscowionymi na tułowiu i kończynach, często o kształcie podłużnym, palczastym. Ogniska są wyraźnie odgraniczone od otoczenia, nie powodują świądu, utrzymują się przez wiele lat.

Przyłuszczycę plackowatą wielkoogniskową typu zapalnego cechują rozległe, wielkości dłoni lub większe ogniska rumieniowo-złuszczające, nierównomiernie zabarwione i dość dobrze odgraniczone od otoczenia. Najczęstszym umiejscowieniem jest tułów i dosiebne części kończyn. Zmiany rozpoczynają się w wieku średnim, są częstsze u mężczyzn. Utrzymują się ciągu wielu lat; w ich obrębie mogą rozwinąć się chłoniaki typu T.

Przyłuszczycę plackowatą wielkoogniskową typu poikilodermicznego stanowi odmiana przyłuszczycy wielkoogniskowej, w której ogniska mają pstry wygląd (przebarwienia, odbarwienia, teleangiektazje, bibułkowaty zanik skóry). Zmiany utrzymują się w ciągu kilkunastu-kilkudziesięciu lat, w dużej części przypadków mogą przechodzić w ziarniniaka grzybiastego lub inne chłoniaki typu T. Najczęstszym umiejscowieniem jest tułów, zwłaszcza jego boczne powierzchnie, pośladki i biodra. Ważnym objawem zagrażającego chłoniaka jest pojawienie się świądu.

Jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące zmiany na skórze, koniecznie udać się do dermatologa.

Rozpoznanie stawia się na podstawie obrazu klinicznego, informacji od pacjenta oraz pobrania fragmentu tkanki ze zmiany (do analizy histopatologicznej).

Przyłuszczyca plackowata, w zależności od typu, może reagować na naświetlanie słoneczne lub terapię PUVA, jednak zazwyczaj powraca. Konieczne jest regularne monitorowanie zmian skórnych. W przypadku przyłuszczycy plackowatej wieloogniskowej, czasami zmiany mogą poprawić się pod wpływem promieni słonecznych. W przypadku braku zmian naciekowych przy przyłuszczycy plackowatej wieloogniskowej typu poikilodermicznego, zaleca się stosowanie maści obojętnych lub glikokortykosteroidowych, natomiast w przypadku rozległych zmian można również rozważyć terapię PUVA.

Przebieg łuszczycy plackowatej, która występuje w postaci drobnych plam, jest długotrwały. Chorzy często nie skarżą się na same zmiany skórne, lecz na trwający długo proces chorobowy. Charakterystyczne przypadki nie prowadzą do rozwoju ziarniniaka grzybiastego, ale nietypowe przypadki wymagają szczególnej kontroli medycznej.

Przebieg łuszczycy plackowatej wielkoogniskowej jest nieprzewidywalny. Choroba ostatecznie może przekształcić się w ziarniniaka grzybiastego, choć ten proces może trwać nawet 25 lat. Z tego powodu pacjenci powinni regularnie odwiedzać dermatologa.