Rak podstawnokomórkowy jest powoli rosnącym nowotworem skóry, który wywodzi się z komórek warstwy podstawnej naskórka. Najczęściej występuje u osób o jasnej karnacji i rozwija się głównie na odkrytych częściach ciała. Choć nie daje przerzutów odległych i nie zajmuje regionalnych węzłów chłonnych, jego złośliwość miejscowa może prowadzić do niszczenia sąsiadujących struktur ciała. Leczenie raka podstawnokomórkowego jest skuteczne, lecz trzeba działać szybko, zanim nowotwór osiągnie duże rozmiary.

Rak podstawnokomórkowy jest częstym nowotworem skóry, szczególnie u osób starszych o jasnej karnacji. Jego występowanie związane jest z promieniowaniem słonecznym, zwłaszcza u osób, które były intensywnie narażone na słońce od dzieciństwa. Przewlekłe osłabienie odporności jest również istotnym czynnikiem ryzyka dla rozwoju tego nowotworu.

Rak podstawnokomórkowy skóry najczęściej pojawia się na głowie i szyi, ale może również występować w innych częściach ciała, takich jak moszna lub krocze. Istnieje wiele różnych postaci tego nowotworu, ale najczęściej spotykanym objawem jest nieduży guzek otoczony wałowatym brzegiem, zlokalizowany na przykład w okolicy nosa lub ucha. Często można zauważyć niewielką ranę pokrytą strupem, która regularnie odpada, odsłaniając małe owrzodzenie, które szybko znów pokrywa się strupem. Inną częstą postacią jest zmiana powierzchowna, płaska lub płasko-wyniosła, łuszcząca się i zaczerwieniona.

Rak podstawnokomórkowy skóry jest łatwo rozpoznawalny dzięki swojemu charakterystycznemu wyglądowi, co pozwala lekarzowi na szybkie postawienie diagnozy. W niektórych przypadkach pomocny może być dermatoskop - urządzenie umożliwiające powiększenie obrazu badanej zmiany skórnej. Aby potwierdzić diagnozę, konieczne jest usunięcie całej zmiany przy pomocy zabiegu chirurgicznego. W przypadku większych zmian lub tych trudno dostępnych, możliwe jest pobranie niewielkiego wycinka do badania histopatologicznego, co pozwala na właściwe zaplanowanie dalszego leczenia.

Leczenie często polega na usunięciu ogniska choroby wraz z niewielkim marginesem zdrowej skóry. W przypadku pacjentów niezgodnych na operację, można rozważyć zastosowanie radioterapii jako alternatywnej metody. Należy jednak podkreślić, że operacja jest zalecana jako pierwszy wybór i jest preferowana w większości przypadków. Radioterapię można również rozważyć, gdy rak ma dużą średnicę i znajduje się w trudno dostępnym miejscu, gdzie operacja może być utrudniona z powodów technicznych. Istnieją również inne metody, takie jak maść z chemioterapeutykiem lub lek immunomodulujący, ale ich skuteczność nie jest porównywalna do wycięcia zmiany.

Rokowanie po rozpoznaniu raka podstawnokomórkowego jest bardzo dobre, o ile leczenie zostanie przeprowadzone właściwie i skutecznie. Należy jednak pamiętać, że ten rodzaj raka ma tendencję do ponownego wystąpienia w miejscu pierwotnego występowania. Dlatego ważne jest regularne badanie blizny i jej otoczenia co kilka miesięcy. U osób, u których rak podstawnokomórkowy już wystąpił, istnieje zwiększone ryzyko pojawienia się nowego nowotworu w innej części ciała, dlatego ważne jest dokładne monitorowanie całej skóry. Dodatkowo, opisano przypadki wielokrotnego występowania raka podstawnokomórkowego w ramach dziedzicznego zespołu znamion nabłonkowych (zespół Gorlina i Goltza).