Rak prącia to złośliwy nowotwór rozwijający się w penisie. Ponad 95% wszystkich przypadków to rak płaskonabłonkowy. Jest to rzadko występujące schorzenie, z około 230 nowych zachorowań rocznie w Polsce, głównie u osób starszych, ale może również dotknąć młodszych mężczyzn.

Do jednych z najważniejszych czynników zwiększających ryzyko zachorowania na raka prącia zalicza się brak odpowiedniej higieny osobistej. Obrzezanie przeprowadzone w okresie dzieciństwa ułatwia dbanie o czystość prącia – dlatego też w krajach, gdzie obrzezanie chłopców praktykuje się z powodów religijnych lub kulturowych, rak prącia występuje sporadycznie. U połowy wszystkich chorych na raka prącia w Polsce stwierdza się stulejkę. Pozostałe istotne czynniki ryzyka to m.in. wieloletnie partnerstwo seksualne, zakażenie wirusami HPV typu 16 i 18, oraz palenie papierosów.

W początkowej fazie raka prącia może nie występować żadne symptomy – objawia się jako niewielkie, płaskie stwardnienie na żołędzi lub napletku bądź innej części prącia. Z czasem guzek stopniowo rośnie, wypukla się ponad powierzchnię otaczających tkanek, może pojawić się owrzodzenie, krwawienie, pieczenie itp. Najczęściej to właśnie te objawy skłaniają pacjenta do wizyty u lekarza.

Charakterystyczną cechą raka prącia jest jego duża skłonność do wczesnego przerzutu do regionalnych węzłów chłonnych – najpierw w pachwinie (zazwyczaj po obu stronach), a później w okolicach miednicy i przestrzeni zaotrzewnowej.

Czasami pacjent zgłasza się do lekarza z powodu guza w pachwinie – może to świadczyć o przerzucie pochodzącym z prącia.

Na podstawie objawów lekarz podejmuje podejrzenie raka prącia. Konieczne jest pobranie wycinka z guzka i zbadanie go pod mikroskopem w celu potwierdzenia rozpoznania.

W przypadku stwierdzenia przerzutów w pachwinie, wykonuje się biopsję tych węzłów. Badania pozwalające na ocenę stopnia zaawansowania choroby to USG węzłów chłonnych w pachwinie i biodrach, USG jamy brzusznej oraz zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej. W razie potrzeby można także wykonać tomografię komputerową.

Decyzja o sposobie leczenia raka prącia zależy od zaawansowania choroby. Standardowym podejściem jest operacja, polegająca na usunięciu guza oraz węzłów chłonnych pachwinowych, jeśli to konieczne. Czasami konieczna jest częściowa lub całkowita amputacja prącia, ale w wczesnych stadiach choroby możliwe jest jedynie miejscowe usunięcie guza bez konieczności amputacji. Dlatego ważne jest, aby wszyscy pacjenci zauważający nowe zmiany na prąciu skonsultowali się z lekarzem jak najszybciej. W niektórych przypadkach raka prącia można zastosować radioterapię, również obejmującą obszar pachwin.

W sytuacji, gdy operacja jest niemożliwa lub gdy rak prącia rozprzestrzenił się na odległe obszary, stosuje się chemioterapię. Czasami chemioterapia może spowodować cofnięcie się choroby na tyle, że staje się możliwa operacja.

Po zakończeniu terapii ważne jest dokładne przestrzeganie ustalonych terminów wizyt i kontroli. Szybkie wykrycie ewentualnego powrotu choroby pozwala na podjęcie działań w celu kontynuacji leczenia.