Okres inkubacji i zakaźności trwa od kilku dni do dwóch tygodni: zapalenie przedniego odcinka cewki moczowej u mężczyzn 2–5 dni (1–14), zapalenie kanału szyjki macicy 7–14 dni. Szansa na zakażenie rzeżączką jest większa u kobiet niż u mężczyzn. Przy jednorazowym stosunku dopochwowym ryzyko zakażenia dla kobiety szacuje się na 60–90%, a dla mężczyzny na 20–40%.

Niepowikłana infekcja rzeżączkowa u mężczyzn manifestuje się jako zapalenie cewki moczowej związanew z zakażeniem, które może mieć różne nasilenie objawów - od obfitych do braku objawów.

Zapalenie cewki moczowej w przebiegu rzeżączki może być przednie lub tylne.

Zapalenie przedniego odcinka cewki moczowej jest najczęstszą postacią infekcji rzeżączkowej u mężczyzn i objawia się m.in. wydzieliną z cewki moczowej, bolesnymi wzwodami oraz objawami dysurycznymi.

Zapalenie tylnego odcinka cewki moczowej charakteryzuje się obecnością krwi podczas oddawania moczu, złym samopoczuciem, niewysoką gorączką i bólem promieniującym do odbytnicy.

Rzeżączka u kobiet często przebiega bezobjawowo lub ze skąpymi objawami, dlatego wiele kobiet nie zwraca się do lekarza. Zakażenie często jest rozpoznawane po zakażeniu partnera seksualnego lub podczas rutynowej wizyty u ginekologa. Najczęstsze postacie rzeżączki u kobiet to zapalenie kanału szyjki macicy oraz zakażenie cewki moczowej, a rzadziej odbytu.

Objawy mogą obejmować:

• zmiany w ilości i charakterze upławów (np. obfite, ropne lub skąpe, śluzowo-ropne),
• ból w podbrzuszu,
• dysuryczne objawy (ból i pieczenie podczas oddawania moczu, częste i bolesne parcie na mocz) związane z zapaleniem cewki moczowej, zazwyczaj nie są silne, mogą wystąpić również ropne lub śluzowo-ropne wydzieliny z cewki moczowej. W razie obfitej, ropnej wydzieliny możliwe jest podrażnienie i zapalenie sromu, krwawienia międzymiesiączkowe, krwawienia podczas stosunku, a także nasilone krwawienia menstruacyjne.

Rzeżączkowe zapalenie odbytu występuje częściej u kobiet z zapaleniem szyjki macicy niż u mężczyzn, którzy nie utrzymują kontaktów seksualnych z mężczyznami. Objawy mogą obejmować wydzielanie z odbytu, pieczenie, świąd oraz ból podczas wypróżniania. Inne objawy to zaczerwienienie i obrzęk skóry w okolicy odbytu.

Rzeżączkowe zapalenie gardła jest częstsze u kobiet i mężczyzn praktykujących seks oralny. Większość zakażeń przebiega bezobjawowo, choć mogą pojawić się ból gardła, zaczerwienienie i obrzęk tylnej ściany gardła oraz powiększenie węzłów chłonnych.

Zapalenie spojówek związane z rzeżączką występuje rzadko u dorosłych, najczęściej jako wtórne zakażenie przenoszone z innych miejsc zakażenia. Objawy mogą być różne, od niewielkiego podrażnienia spojówek do nasilonego zapalenia z wydzieliną ropną.

U noworodków najczęstszą formą rzeżączki jest zapalenie spojówek, które może wystąpić podczas porodu. Rozsiane zakażenie rzeżączkowe u noworodków jest rzadkie i może objawiać się zmianami skórnymi, stawowymi oraz zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych.

Nieleczona rzeżączka może prowadzić do powikłań.

W przypadku pojawienia się symptomów należy skonsultować się z lekarzem.

Rozpoznanie rzeżączki opiera się na przeprowadzeniu wywiadu oraz stwierdzeniu obecności dwoinek rzeżączki w próbce wydzieliny z różnych miejsc ciała, barwionych metodą Grama lub poprzez dodatni wynik testów hodowlanych lub testów wykrywających DNA N. gonorrhoeae.

Osoby z diagnozą rzeżączki oraz ich partnerzy powinni zostać również przebadani pod kątem innych chorób przenoszonych drogą płciową, takich jak HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B i C oraz kiła.

Leczenie infekcji rzeżączkowej polega na przyjmowaniu antybiotyków zaleconych przez lekarza. Typ antybiotyku, dawkowanie oraz czas trwania terapii są dostosowywane do indywidualnych potrzeb pacjenta, takich jak lokalizacja zakażenia. Zakażenie wywołane przez bakterię Neisseria gonorrhoeae może wykształcić oporność na stosowane leki, dlatego po zakończeniu leczenia zaleca się kontrolne badanie, aby potwierdzić skuteczność terapii. Ważne jest, aby przestrzegać zaleceń lekarza dotyczących sposobu stosowania antybiotyku, ponieważ niewłaściwe dawkowanie lub przedwczesne odstawienie leku może prowadzić do nieskutecznego leczenia oraz poważnych powikłań.

Osoby z rzeżączką powinny powstrzymać się od kontaktów seksualnych przez około 14 dni po zakończeniu leczenia, zarówno dla nich samych, jak i dla ich partnerów, aby uniknąć ponownego zakażenia.

Wyleczenie rzeżączki jest możliwe, ale konieczne jest dokładne przestrzeganie zaleceń lekarskich. Wczesne rozpoczęcie leczenia zwiększa szanse na powodzenie. W przypadku zaawansowanych powikłań rokowanie zależy od ich natury.

U kobiet w ciąży rzeżączka stanowi poważne zagrożenie zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Ciąża zwiększa ryzyko rozprzestrzenienia się zakażenia rzeżączkowego. Infekcja może prowadzić do przedwczesnego porodu oraz zapalenia błony śluzowej macicy po porodzie.

Czynnikiem ryzyka rozwoju komplikacji rzeżączki są: nieleczona lub niewłaściwie leczona rzeżączka, aktywność seksualna, wysiłek fizyczny, spożywanie alkoholu.

Komplikacje rzeżączki u mężczyzn mogą obejmować zapalenie różnych gruczołów w okolicy cewki moczowej, które zazwyczaj ustępują po odpowiednim leczeniu. Jednym z powikłań może być zapalenie gruczołu krokowego, które może przybierać różne formy, takie jak ostre, ropień gruczołu krokowego lub przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego. Inne powikłania to zapalenie najądrza oraz zapalenie pęcherzyków nasiennych.

U kobiet również mogą wystąpić komplikacje miejscowe, zwłaszcza w okolicach dróg rodnych. Mogą to być zapalenie gruczołów przedsionkowych większych Bartholina, ropień gruczołu Bartholina, zapalenie gruczołów okołocewkowych Skenego oraz zapalenie narządów miednicy mniejszej.

Komplikacje rzeżączki u obu płci mogą obejmować m.in. rozsiane zakażenie rzeżączkowe oraz zespół Fitz-Hugha i Curtisa, który jest połączeniem zapalenia tkanki okołowątrobowej z zapaleniem przydatków u kobiet.

Najważniejsze w zapobieganiu rzeżączce jest:

• Unikanie ryzykownych zachowań seksualnych, stosowanie prezerwatyw, edukacja seksualna.
• Zachowanie wstrzemięźliwości seksualnej przez 7 dni po zakończeniu leczenia oraz do czasu ustąpienia objawów.
• Poinformowanie lekarza o partnerach seksualnych z ostatnich 60 dni przed wystąpieniem objawów lub ustaleniem rozpoznania.
• Należy wykonywać badania przesiewowe w kierunku rzeżączki w przypadku innych zakażęń przenoszonych droga płciową, takich jak: kiła, HIV, wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C.