Rodzaje urazów tkanek
Urazy można podzielić na dwie grupy główne: uszkodzenia tkanek miękkich oraz urazy kości.
Zgodnie z ich ciężkością, wyróżniamy skręcenia, zwichnięcia oraz złamania.
Skręcenie występuje, gdy siła działająca na staw jest przenoszona w sposób nieprawidłowy. Taka siła powoduje rozciągnięcie torebki stawowej i więzadeł stawowych, czasami dochodzi nawet do ich częściowego przerwania, jednak powierzchnie stawowe nie ulegają całkowitemu przemieszczeniu względem siebie.
Jeśli siła urazu jest większa, dochodzi do całkowitego uszkodzenia tkanek miękkich (torebki stawowej, więzadeł) i przemieszczenia się powierzchni stawowych (końców kości), wtedy mówimy o zwichnięciu.
Przy dostatecznie dużej sile zewnętrznej działającej na kość, może dojść do złamania, czyli przerwania ciągłości kości.
Skręcenie kostki – przyczyny i mechanizm urazu
Skręcenie stawu oznacza uszkodzenie tkanek miękkich, w tym więzadeł i torebki stawowej. Może wystąpić w dowolnym stawie, ale najczęściej dotyczy stawu skokowego. Skręcenie kostki, czyli skręcenie stawu skokowego, występuje najczęściej w wyniku nagłego zagięcia stopy do środka. Zazwyczaj ma miejsce podczas upadku, ześlizgnięcia się czy wchodzenia stopy w nierówność terenu. Nagłe i silne skręcenie stopy do środka powoduje napięcie więzadeł na bocznej stronie stawu skokowego, w okolicy kostki bocznej.
Skręcenie stawu skokowego dzieli się na trzy stopnie:
- skręcenie stopnia pierwszego – charakteryzujące się naciągnięciem więzadeł, któremu towarzyszy ból i obrzęk stawu
- skręcenie stopnia drugiego – obejmujące częściowe rozerwanie więzadeł i torebki stawowej
- skręcenie stopnia trzeciego – obejmujące całkowite rozerwanie torebki stawowej i zerwanie więzadeł, skutkujące niestabilnością stawu i nasilonymi dolegliwościami.
Skręcenie kostki – objawy
Objawy skręcenia stawu skokowego (pot. skręcenia kostki) obejmują ból po stronie zewnętrznej stawu skokowego, obrzęk tej okolicy oraz ewentualne pojawienie się krwiaka, który jest widoczny jako sińce w tkance podskórnej. Po całkowitym rozerwaniu więzadeł może wystąpić niestabilność stawu skokowego, jednak diagnoza ta zazwyczaj jest stawiana po ustąpieniu fazy ostrej, gdy pacjent doświadcza nawracających dolegliwości i problemów.
Skręcenie kostki – diagnostyka
W diagnostyce tego rodzaju obrażeń zaleca się wykonanie badania rentgenowskiego w celu wykluczenia ewentualnych złamań. Inne testy, takie jak rezonans magnetyczny, mogą być również używane, ale zazwyczaj są one wykonywane w celu lepszej diagnozy ewentualnych dodatkowych uszkodzeń, w tym uszkodzeń więzadeł.
Skręcenie kostki - na czym polega leczenie i ile trwa?
Leczenie skręcenia kostki polega na unieruchomieniu za pomocą gipsu, leczeniu czynnościowym oraz konieczności przeprowadzenia ewentualnej operacji naprawczej. Stosowanie opatrunku gipsowego zmniejsza dolegliwości bólowe, zapewniając jednocześnie odpowiednie warunki do gojenia się uszkodzonych tkanek.
Leczenie czynnościowe ma na celu odciążenie kończyny i korzysta z zasady RICE:
- Odpoczynek – unieruchomienie kończyny lub korzystanie z kuli łokciowych
- Lód – stosowanie ochłodzenia w ostrej fazie urazu przez pierwsze 2–3 dni
- Ucisk – za pomocą opaski elastycznej, ortezy lub stabilizatora
- Uniesienie – zmniejszenie obrzęku poprzez uniesienie kończyny.
Wskazane jest również stosowanie leków przeciwzapalnych niesteroidowych, które działają przeciwbólowo.
Leczenie zachowawcze skręcenia kostki, obejmujące unieruchomienie stawu i odciążenie kończyny, powinno trwać do ustąpienia obrzęku i bólu. Zwykle trwa to około 3 tygodni (czas potrzebny na gojenie tkanek miękkich), ale w przypadku bardziej zaawansowanych urazów leczenie może trwać nawet 5–6 tygodni, co umożliwia pełną regenerację uszkodzeń.
Ponadto, jako formę leczenia skręcenia kostki można stosować ortezy na staw skokowy, częściowe odciążenie kończyny oraz fizjoterapię. Chociaż tego rodzaju metody są popularne wśród sportowców, należy pamiętać, że trudno jest przyspieszyć naturalny proces gojenia się tkanek miękkich.
W przypadku uszkodzenia więzadła, często dotyczącego więzadła strzałkowo-skokowego przedniego (AFTL), pełne unieruchomienie za pomocą gipsu przez 6 tygodni może być skutecznym sposobem na uzdrowienie. W sytuacji braku pełnego wygojenia się więzadła, kiedy pacjent odczuwa bóle podczas aktywności fizycznej lub niestabilność stawu skokowego, konieczna może okazać się operacja. W takich przypadkach, operacja rekonstrukcji więzadła metodą Brostroma przynosi dobre rezultaty i zwykle jest przeprowadzana w trybie odroczonym.