Skurcze łydek to nagłe, przypadkowe napięcia mięśni w tej okolicy, które objawiają się bólem i ograniczonym ruchem nogi. Zazwyczaj trwają od kilku sekund do kilku minut i po ich ustąpieniu mięsień może być bolesny przez kilka godzin.

Skurcze mięśni mogą występować w różnych częściach ciała, ale najczęściej dotyczą łydek.

Skurcze mięśni, w tym łydek, mogą wystąpić u każdego, niezależnie od wieku i stopnia wytrenowania. Nie zidentyfikowano jednej przyczyny skurczów, podejrzewa się, że jest to wynik nakładania się wielu czynników.

Skurcze łydek mogą częściej występować u kobiet w ciąży, w nocy, podczas intensywnych ćwiczeń, zwłaszcza w gorącym i wilgotnym klimacie, u osób z marskością wątroby, zaawansowaną niewydolnością nerek, cukrzycą, fibromialgią, u osób odwodnionych, u osób w starszym wieku (po 65. rż.), u osób otyłych, u sportowców.

Nocne skurcze mięśni nóg są problemem, który charakteryzuje się bólem oraz nagłym napięciem. Mogą one zakłócać sen, trwając od kilku sekund do kilku minut. Występują zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, jednakże z wiekiem stają się bardziej uciążliwe.

Przyczyny nocnych skurczów nóg nie są jeszcze w pełni poznane, ale istnieje wiele czynników ryzyka. Do najczęstszych z nich zalicza się aktywność fizyczną, zaburzenia elektrolitowe i endokrynologiczne, a także niektóre choroby neurologiczne. Spośród nich możemy wymienić między innymi stwardnienie rozsiane, dystonię oraz chorobę Parkinsona. Przyjmowanie pewnych leków, takich jak moczopędne, również może sprzyjać występowaniu nocnych skurczów nóg.

Po wystąpieniu skurczu, warto spróbować rozciągnąć mięsień poprzez napięcie mięśni przeciwnych do tego, który się skurczył. Na przykład, w przypadku skurczu mięśnia brzuchatego łydki, dobrze jest zgiąć stopę w kierunku kolana. Następnie można delikatnie poruszać nogą i stopą, położyć się z uniesionymi do góry nogami i stopami, użyć ciepłej wody lub wykonać delikatny masaż łydki.

Nie istnieje konkretna dieta rekomendowana do zapobiegania i leczenia skurczów łydek. Brak również naukowych dowodów na skuteczność suplementacji magnezem w redukcji skurczów. Zaleca się natomiast zrównoważoną dietę zgodnie z zaleceniami Talerza Zdrowego Żywienia. Ważne jest również utrzymanie odpowiedniego nawodnienia i unikanie alkoholu oraz kofeiny. Jony magnezu są kluczowe dla regulacji skurczów mięśni i przewodzenia nerwowo-mięśniowego, dlatego ważne jest spożywanie magnezu w diecie.

Do produktów bogatych w magnez należą głównie produkty roślinne, takie jak: nasiona roślin strączkowych (groch, fasola, soja, cieciorka, soczewica), orzechy i nasiona (orzechy włoskie, laskowe, pestki dyni, migdały), pełnoziarniste produkty zbożowe (otręby, kasza gryczana, chleb razowy, chleb graham), kakao, gorzka czekolada oraz zielone warzywa.

Skurcze łydek są częste podczas ciąży, szczególnie w nocy. Choć dokładna przyczyna nie jest znana, istnieją sposoby na zmniejszenie ich częstotliwości:

• regularna i odpowiednia aktywność fizyczna – najlepiej skonsultować się z lekarzem w celu wybrania bezpiecznych ćwiczeń
• odpowiednie nawodnienie organizmu
• wygodne obuwie zapewniające odpowiednie wsparcie stopie
• suplementacja magnezu i wapnia - w przypadku niedoboru w diecie, należy skonsultować się z lekarzem w sprawie odpowiedniej dawki
• rozciąganie mięśni łydek przed snem.

W przypadku skurczu, warto rozciągnąć mięśnie łydki. Ruchy nogi i stopy, chodzenie oraz unoszenie nóg mogą pomóc zapobiec kolejnym skurczom. Dobrym pomysłem może być również gorący prysznic, ciepła kąpiel, masaż lodem lub masaż mięśni.

Niestety, nie ma potwierdzonych naukowo metod zapobiegania skurczom mięśni.

Korzystne może okazać się regularne wykonywanie ćwiczeń rozciągających, noszenie wygodnych butów z odpowiednim podparciem pięty, spożywanie odpowiedniej ilości płynów, ograniczenie spożycia alkoholu i kofeiny oraz unikanie przegrzewania się podczas aktywności fizycznej.

W przypadku skurczów nocnych, pomocna może być także jazda na rowerze stacjonarnym przed snem i spanie w odpowiedniej pozycji.

Nie ma jednego skutecznego sposobu na zwalczanie skurczy łydek. W zależności od zróżnicowanych objawów oraz ewentualnych schorzeń towarzyszących, indywidualny plan leczenia może zostać zalecony przez lekarza.

Nie ma naukowych dowodów na to, że spożywanie magnezu zmniejsza częstość występowania skurczów mięśni, choć mogą być związane z zaburzeniami elektrolitowymi.

Skurcze mięśni łydek podczas aktywności fizycznej, w tym podczas pływania, są powszechne nawet u osób o dobrej kondycji fizycznej. Są one uważane za skurcze mięśni związane z ćwiczeniami ( – EAMS). Chociaż dokładna przyczyna ich występowania nie jest do końca znana, podejrzewa się, że wynikają one z połączenia różnych czynników, a zmęczenie może odgrywać istotną rolę w ich powstawaniu.

Ponieważ skurcze tego typu mogą być rezultatem różnych czynników, nie ma jednego sposobu skutecznej profilaktyki. Badania wskazują jednak, że sportowcy powracający do treningu po kontuzji mają większe ryzyko doświadczania skurczów mięśni związanych z ćwiczeniami.

Odpowiednia rehabilitacja oraz odpowiednio dostosowany plan treningowy mogą pomóc w zmniejszeniu częstości występowania tych skurczów.

Po zażyciu nadmiernie silnego skurczu mięśnia łydki, istnieje możliwość odczucia bólu lub tkliwości tej okolicy.

Można poczuć ulgę poprzez delikatny masaż oraz rozgrzanie mięśnia, na przykład za pomocą ciepłej wody.