Co to jest świąd i jaki jest mechanizm jego powstawania?
Jeśli świąd utrzymuje się przez 6 tygodni lub dłużej, jest on określany jako przewlekły.
Jakie są najczęstsze przyczyny świądu?
Świąd może być ograniczony do określonych obszarów skóry lub mogą go odczuwać całe ciało. Przyczyny świądu skóry to najczęściej infekcje bakteryjne, wirusowe (m.in. opryszczka), grzybicze, pasożytnicze (np. świerzb, wszawica), choroby alergiczne skóry, pokrzywka, łuszczyca, nadmierna suchość skóry, oparzenia słoneczne, ukąszenia owadów oraz alergie pokarmowe, na leki czy kosmetyki, a także nowotwory skóry.
Świąd obejmujący całe ciało występuje u około 10–50% osób i może być związany z chorobami ogólnoustrojowymi.
Do przyczyn świądu uogólnionego należą m.in.: choroby alergiczne skóry, przewlekła niewydolność nerek, choroby wątroby i dróg żółciowych, choroby układu krwiotwórczego, zaburzenia endokrynne i metaboliczne, nowotwory złośliwe, neuropatie, zakażenie HIV, działanie niektórych leków oraz świąd psychogenny.
Świąd - leczenie
Świąd to często występujący problem, który zazwyczaj nie jest groźny. W przypadku wystąpienia objawów warto rozważyć proste przyczyny tego stanu. Świąd można łatwo złagodzić w warunkach domowych. Skuteczne działania łagodzące świąd w domu to:
- nawilżanie skóry kremami, balsamami lub olejkami – codziennie,
- stosowanie zimnych okładów,
- używanie balsamów z mentolem, fenolem lub kamforą,
- korzystne efekty dają kąpiele lecznicze z płatkami owsianymi, sodą oczyszczoną lub olejkami eterycznymi,
- pielęgnacja skóry macerowanej polegająca na delikatnym usuwaniu wilgoci i zapobieganiu gromadzeniu się wydzieliny,
- przyjmowanie doustnych leków przeciwhistaminowych bez recepty,
- stosowanie chłodnych kompresów lub bandaży na drażniące miejsca,
- unikanie drapania,
- używanie delikatnego mydła i spłukiwanie ciała po kąpieli,
- unikanie silnych detergentów,
- unikanie substancji drażniących skórę,
- noszenie odzieży z miękkich materiałów,
- unikanie stresu.
Sytuacje, które wymagają wizyty u lekarza przy uczuciu świądu to:
- świąd utrzymujący się dłużej niż tydzień mimo domowych środków,
- uporczywy świąd uniemożliwiający normalne funkcjonowanie i sen,
- brak jasnej przyczyny świądu,
- świąd z towarzyszącymi objawami jak zmęczenie, utrata masy ciała, zmiany w wypróżnieniach, gorączka, żółtaczka lub rozległe zmiany skórne.
Świąd - badanie
Lekarz rozpocznie konsultację od zebrania szczegółowych informacji od pacjenta, dotyczących:
Następnie przeprowadzone zostanie badanie skóry w miejscu, gdzie występuje największy świąd. W celu wykluczenia chorób ogólnoustrojowych jako potencjalnej przyczyny dolegliwości, lekarz może zalecić dodatkowe badania, takie jak badania laboratoryjne (np. morfologia, markerów zapalenia, poziom hormonów tarczycy), testy alergiczne, pobranie próbki skóry do badań mikrobiologicznych.
Dalsze postępowanie uzależnione będzie od podejrzewanej przyczyny świądu.