Niektóre szczepy bakterii paciorkowców są odpowiedzialne za wywołanie szkarlatyny poprzez produkcję toksyny bakteryjnej. Te bakterie są również przyczyną wystąpienia agonii.

Zakażenie pochodzi od osoby chorej na anginę lub płonicę. Można się nimi zarazić drogą kropelkową lub poprzez przedmioty lub pokarmy, które zostały zakażone przez chorego. Ryzyko zachorowania po kontakcie domowym z chorym to 25%. Przypadłością tą najczęściej dotykają dzieci, a u dorosłych występuje rzadko. Zachorowania najczęściej mają miejsce w przedszkolach i szkołach. Choroba pojawia się częściej w klimacie umiarkowanym w miesiącach jesienno-zimowych. Okres wylęgania choroby jest krótki, wynoszący od 12 godzin do 4 dni.

Choroba charakteryzuje się nagłym początkiem, manifestującym się silnym bólem gardła, trudnościami podczas połykania, bólem głowy, a czasem także bólem brzucha, nudnościami i wymiotami (szczególnie u dzieci), gorączką powyżej 38°C, a także zapaleniem gardła i migdałków podniebiennych. Gardło jest wówczas intensywnie czerwone, a na języku pojawia się biały nalot, ustępujący od brzegów. Po kilku dniach język staje się czerwony z wyraźnymi brodawkami i mogą pojawić się czerwone plamy na błonie śluzowej podniebienia. Towarzyszą temu mogą być bolesne przy dotyku, powiększone węzły chłonne szyjne przednie. Chory nie odczuwa kaszlu ani kataru.

W drugim dniu choroby zazwyczaj pojawia się drobnoplamista wysypka, obejmująca twarz poza obszarem pomiędzy fałdami nosowymi i brodą. Wysypka jest wyraźnie widoczna w okolicach pachowych, pachwinowych oraz na pośladkach, a skóra staje się szorstka. Zanika po kilku godzinach lub dniach, w zależności od intensywności zmian skórnych. W przypadku nasilonych zmian skórnych, skóra może przybrać barwę gotowanego homara. Charakterystyczne dla płonicy jest łuszczenie skóry, które rozpoczyna się po około tygodniu na twarzy, po dwóch tygodniach na tułowiu, a po trzech tygodniach na dłoniach i stopach. Proces łuszczenia może trwać kilka tygodni.

Wysypka towarzysząca infekcji paciorkowcowej jest łatwa do zauważenia, co ułatwia diagnozę.

Aby potwierdzić zakażenie, należy wykonać posiew wymazu z gardła i migdałków lub szybki test na obecność antygenu PBHA.

Leczenie płonicy obejmuje stosowanie antybiotyków, leków przeciwgorączkowych, odpowiednie nawadnianie oraz zastosowanie preparatów miejscowo łagodzących ból i działających przeciwzapalnie. Można je kontynuować w warunkach domowych.

Dzieci z cięższym przebiegiem choroby lub powikłaniami powinny być kierowane do szpitala.

W trakcie choroby szkarlatyny mogą wystąpić komplikacje podobne do tych w anginie paciorkowcowej. Należą do nich:

• komplikacje ropne (wczesne) - ropień okołogardłowy, ropne zapalenie węzłów chłonnych szyjnych, ropne zapalenie ucha środkowego i/lub wyrostka sutkowatego (części czaszki w okolicy ucha), ropne zapalenie zatok przynosowych
• późne powikłania immunologiczne (bardzo rzadko u dorosłych) - gorączka reumatyczna, ostre kłębuszkowe zapalenie nerek
• inne (bardzo rzadko) - zapalenie płuc, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Dlatego jakiekolwiek dodatkowe objawy, nawrót gorączki, powiększenie węzłów chłonnych, osłabienie są sygnałem do ponownej konsultacji lekarskiej.

Można zachorować na płonicę trzykrotnie, gdyż istnieją trzy różne typy toksyn bakteryjnych. Przechorowanie jednego typu toksyny uodparnia organizm na ten konkretny rodzaj. Niemowlęta nie chorują na tę chorobę.

Odsetek śmiertelności w przypadku nieleczonych przypadków płonicy wynosi 15–20%. Rokowanie dla nietrudnej płonicy jest korzystne.

1. Brak preparatu zapobiegającego zachorowaniu na szkarlatynę.

2. Nie ma szczepionki chroniącej przed zachorowaniem na szkarlatynę.

Aby uniknąć zakażenia, należy unikać kontaktu z osobami chorymi. Osoby chore powinny być izolowane przez 24 godziny od rozpoczęcia leczenia odpowiednim antybiotykiem.