Prawidłowy wygląd stolca
Poprawny kał ma określony kształt lub posiada delikatną konsystencję, nie zawiera nienadzorowanych resztek jedzenia; po spuszczeniu wody nie powinien zabrudzić sedesu.
Zmieniony wygląd stolca - przyczyny
Analiza konsystencji, koloru i obecności domieszek w kale może stanowić istotny wskaźnik, wskazujący na możliwość obecności różnych schorzeń, o których mowa poniżej. Zmiana wyglądu kału może mieć różne przyczyny, takie jak dieta, przyjmowane leki czy choroby przewodu pokarmowego.
Zmiany konsystencji stolca
Luźny stolec, który połyskuje i trudno się spłukuje, z kropelkami tłuszczu na powierzchni lub w wodzie, to najprawdopodobniej stolec tłuszczowy. Charakteryzuje go gnilny zapach. Biegunka tłuszczowa jest wynikiem problemów z trawieniem lub wchłanianiem tłuszczów w układzie pokarmowym.
Ten rodzaj stolca występuje przy ciężkiej niewydolności trzustki, raku trzustki, a także w chorobach jelita cienkiego, takich jak celiakia.
Stolec pienisty, strzelający, najczęściej jest objawem infekcji jelitowej, ale może także występować w przypadku zaburzeń trawienia lub wchłaniania.
Stolec ołówkowaty oznacza stolec o wąskiej średnicy, przypominający ołówek. Taka zmiana może być spowodowana zwężeniem odbytnicy przez raka lub zmiany zapalne. Jest to poważny sygnał, który wymaga natychmiastowej wizyty u lekarza.
Zmiany barwy stolca
Stolec o czarnej, smolistej barwie może wynikać z obecności krwi, która uległa przemianom chemicznym. Znalezienie źródła krwawienia jest kluczowe. Testy na obecność krwi utajonej mogą pomóc zdiagnozować problem. Potwierdzenie krwi w stolcu wymaga natychmiastowej wizyty u lekarza, która często kończy się zaleceniem wykonania morfologii krwi i rutynowych badań endoskopowych przewodu pokarmowego.
Ciemna barwa stolca może być również spowodowana przez przyjmowanie preparatów żelaza, bizmutu lub węgla lekarskiego, a test na krew utajoną może to potwierdzić. W takim przypadku dalsze testy mogą nie być konieczne.
Jeśli stolec jest jasny, żółtawy lub ma kolor gliny, może to wskazywać na problemy z odpływem żółci, zwane cholestazą. Natomiast biały stolec po kontraście barytowym jest wynikiem procedury diagnostycznej, podobnie jak luźny zielonkawy stolec, który może wskazywać na infekcję jelitową.
Domieszki patologiczne
Objawem świeżej krwi na stolcu lub papierze toaletowym jest najczęściej choroba hemoroidalna, ale może to także być objaw guza (raka) jelita. Ważne jest zgłoszenie się do lekarza w obu przypadkach, aby ustalić przyczynę krwawienia jelitowego.
Krew mieszaną ze stolcem lub skrzepy wskazują na miejsce krwawienia w jelicie. Lekarz podczas diagnostyki będzie starając się ustalić przyczynę krwawienia lub wykluczyć raka jelita grubego.
W przypadku obecności śluzu na stolcu może to sugerować zaburzenia czynnościowe lub zapalenie jelita. Natomiast obecność pasożytów zdecydowanie wskazuje na konieczność badania parazytologicznego stolca i podjęcia odpowiedniego leczenia.