Wzdęcia są trudne do zdefiniowania. Pacjenci często opisują je jako uczucie powiększenia obwodu brzucha i często wiążą je z nadmierną ilością gazów w przewodzie pokarmowym. Często towarzyszy im dyskomfort w jamie brzusznej.

Niemniej jednak wzdęcia są subiektywnym odczuciem, które nie znajduje potwierdzenia w precyzyjnej ocenie ilości gazów w jelitach. Problemy wynikają z zaburzeń czucia trzewnego i motoryki jelit, co jest częścią zespołu zaburzeń czynnościowych.

Zaburzenia czucia trzewnego można określić jako odczuwanie dyskomfortu lub bólu w reakcji na normalną ilość gazów w jelitach, która u zdrowych osób jest dobrze tolerowana.

Powiększenie obwodu brzucha, pojawiające się szybko po jedzeniu, najprawdopodobniej jest efektem wzdęć. Zazwyczaj szybko ustępuje, a brzuch przywraca swoją normalną wielkość przed kolejnym posiłkiem. Znikają również dolegliwości, a waga ciała pozostaje stabilna. Jednak czasami pacjent może doświadczać długotrwałych wzdęć, które charakteryzują się stałym powiększaniem obwodu brzucha. Często okazuje się, że zwiększenie obwodu brzucha może być spowodowane:

• przyrostem masy ciała
• wodobrzuszem, zazwyczaj w wyniku marskości wątroby lub nowotworów
• powiększeniem narządów wewnętrznych jamy brzusznej, takich jak wątroba, śledziona, nerki lub obecnością guzów lub dużych torbieli.

Aby rozwiać wątpliwości, zaleca się wykonanie badania ultrasonograficznego jamy brzusznej.

W przypadku pacjentów skarżących się na wzdęcia, dyskomfort i/lub ból brzucha, lekarz zazwyczaj wykonuje podstawowe badania laboratoryjne i badanie radiologiczne w celu wykluczenia chorób organicznych. W starszej i średniej grupie wiekowej do rozwoju wzdęć i dyskomfortu może prowadzić rak jelita grubego, podczas gdy młodsza grupa wiekowa może doświadczać podobnych objawów w przypadku nieswoistych zapalnych chorób jelit (wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Leśniowskiego i Crohna), oraz zespołu jelita drażliwego.

Po wykluczeniu przyczyny choroby, lekarz potwierdzi, że nie ma żadnych chorób zagrażających zdrowiu ani życiu. Może być pomocne skorzystanie z pomocy specjalistów ds. radzenia sobie ze stresem i ustalenia odpowiedniej diety, ponieważ spożywanie pokarmów gazotwórczych może zwiększyć dyskomfort związany z wzdęciami.

Leki poprawiające motorykę jelit, adsorbenty gazów jelitowych lub środki ułatwiające ich usuwanie mogą przynieść ulgę części pacjentów, ale ogólnie mają ograniczone zastosowanie.

Chociaż w większości przypadków ilość gazów w jelitach lub ich produkcja nie jest zwiększona, zmniejszenie nawet normalnej objętości gazów w jelitach może być korzystne dla pacjenta. Sytuacje, które mogą sprzyjać nadmiernemu gromadzeniu się gazów w jelitach obejmują:

• połykanie powietrza - jest to zwykle nieświadomy proces, często związany ze stresem emocjonalnym. Leczenie koncentruje się na zminimalizowaniu połykania powietrza poprzez redukcję lęku, powolne jedzenie bez połykania powietrza, unikanie napojów gazowanych, gumy do żucia i palenia papierosów;
• pokarmy powodujące gazy - niektóre pokarmy zawierają węglowodany zwane "FODMAPs", które mogą powodować wzdęcia i produkcję gazów u niektórych osób. Dieta o niskiej zawartości FODMAP może zmniejszyć ilość wytwarzanych gazów, szczególnie w przypadku zespołu jelita drażliwego;
• skrobia i rozpuszczalny błonnik - mogą zwiększać ilość gazów w jelitach. Niektóre środki przeczyszczające zawierają rozpuszczalny błonnik, który może powodować gazowanie, zwłaszcza na początku stosowania;
• nietolerancje pokarmowe - nietolerancja określonych składników pożywienia, takich jak laktoza, fruktoza i sorbitol, może prowadzić do wzdęć i wytwarzania gazów;
• choroby przewodu pokarmowego - związane z zaburzeniami pasażu jelitowego, flory jelitowej, trawienia i wchłaniania.

Aby dowiedzieć się więcej o domowych sposobach na zmniejszenie ilości gazów oraz zaleceniach dietetycznych, przeczytaj tutaj: Gazy