Większość kobiet doznających miesiączkowania odczuwa pewne dolegliwości związane z nadchodzącą menstruacją, aczkolwiek tylko u niektórych pojawia się zespół napięcia przedmiesiączkowego. PMS to problem, który objawia się silnymi dolegliwościami psychicznymi i fizycznymi pojawiającymi się przed miesiączką u kobiet w wieku rozrodczym, które mają cykle owulacyjne. Objawy pojawiają się cyklicznie w drugiej fazie cyklu, przed wystąpieniem krwawienia, i ustępują samoistnie w pierwszych dniach krwawienia. Nasilenie objawów PMS jest różne u każdej kobiety, ale różni się od zwykłych dolegliwości okołomenstruacyjnych poprzez dużą intensywność, znacząco utrudniającą lub uniemożliwiającą codzienne funkcjonowanie oraz wpływającą na relacje społeczne, towarzyskie i aktywność zawodową.

Przyczyny dolegliwości związanych z PMS nie są w pełni zrozumiałe. Niektóre badania sugerują, że mechanizm powstawania zespołu wynika z nieprawidłowej reakcji przekaźników w układzie nerwowym na prawidłową czynność jajników. U kobiet z PMS obserwuje się obniżony poziom serotoniny. Wydaje się, że na pojawienie się objawów mają wpływ trudne stany emocjonalne, stres, obciążenia wprowadzone w ciągu życia, problemy rodzinne związane z depresją oraz wiek. Zwyczajowo dolegliwości nasilają się po urodzeniu dziecka, a ustępują po osiągnięciu menopauzy.

Szacuje się, że dolegliwości związane z PMS dotykają aż 40% kobiet, z czego co 20. doświadcza poważnych objawów zespołu. Obserwuje się, że zespół napięcia przedmiesiączkowego jest rzadziej występujący u kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego cechuje się manifestacją symptomów zarówno psychicznych, jak i fizycznych. Zidentyfikowano około 300 różnych objawów, które mogą pojawić się podczas PMS.

Objawy psychiczne:

• nadmierne uczucie senności i zmęczenie,
• depresja (spadek nastroju, poczucie beznadziei, brak pewności siebie, utrata zainteresowań, brak energii),
• niepokój, drażliwość,
• wahania nastroju (zwiększona łatwość do płaczu),
• problemy z koncentracją,
• obniżone libido,
• nadmierny apetyt.

Objawy fizyczne:

• odczucie pełności, wzdęcia,
• bolesność i tkliwość piersi,
• bóle mięśni i stawów,
• trądzik, łojotok.

Intensywność objawów PMS jest zróżnicowana i indywidualna dla każdej kobiety. Bardzo nasilone symptomy mogą prowadzić nawet do prób samobójczych.

Jeśli pojawiają się trudne dolegliwości przed miesiączką, które ustępują wraz z początkiem krwawienia, zaleca się konsultację z lekarzem ginekologiem. Specjalista dobierze odpowiednie badania oraz leczenie dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentki.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego jest diagnozowany, gdy kobieta doświadcza co najmniej jednego typowego objawu somatycznego lub psychicznego charakterystycznego dla PMS, występującego 5 lub więcej dni przed miesiączką i ustępującego do 4. dnia krwawienia.

Diagnoza objawów powinna być oparta na obserwacji przez co najmniej 2 miesiące, dlatego lekarz zaleca prowadzenie dzienniczka dolegliwości po pierwszej wizycie w celu określenia ich intensywności, charakteru, zależności od cyklu miesiączkowego oraz wpływu na codzienne funkcjonowanie. Na kolejnych wizytach ginekolog dokonuje analizy dzienniczka i rozpoznaje PMS, wprowadzając odpowiednie leczenie.

Podczas diagnostyki lekarz powinien wykluczyć inne choroby, które mogą prowadzić do podobnych objawów, korzystając z rutynowego badania ginekologicznego, ultrasonografii oraz ewentualnych innych badań dodatkowych.

Leczenie zespołu napięcia przedmiesiączkowego wymaga współpracy różnych specjalistów: ginekologa, lekarza rodzinnego, psychiatry, endokrynologa. Warto spojrzeć na pacjentkę holistycznie, aby pomóc jej przezwyciężyć trudne dolegliwości.

Pierwszym krokiem jest zmiana trybu życia. Regularna aktywność fizyczna, zbilansowana dieta, rezygnacja z używek oraz odpowiedni sen są kluczowe. Dodatkowo, suplementacja witaminami i minerałami oraz terapia poznawczo-behawioralna oraz leczenie lekami mogą przynieść ulgę. W razie potrzeby można rozważyć antykoncepcję hormonalną.

Medycyna naturalna również może wspomóc łagodzenie objawów PMS. Niektóre zioła, jak olej z wiesiołka czy dziurawiec, mogą okazać się pomocne.

W większości przypadków leczenie przynosi ulgę, ale istnieje ryzyko nawrotu objawów po zakończeniu terapii. PMS ustępuje po menopauzie.